Rysunek 1: Pierwszy krok instalacji w Windows instalator .exe
Ten dokument opisuje oprogramowanie TEX Live – dystrybucję TEX-a wraz z programami pomocniczymi, dostępną dla GNU/Linux, różnych wersji Unix, Mac OS X oraz Windows.
TEX Live można ściągnąć z sieci bądź otrzymać na płytce DVD TEX Collection, którą otrzymują członkowie odpowiedniej Grupy Użytkowników Systemu TEX. Część 2.1 omawia pokrótce zawartość tej płytki. Zarówno TEX Live, jak i TEX Collection powstały dzięki zbiorowemu wysiłkowi Grup użytkowników TEX-a. W tym dokumencie omówimy głównie samą dystrybucję TEX Live.
TEX Live zawiera pliki wykonywalne programów: TEX, LaTeX2e, ConTEXt, Metafont, MetaPost, BibTeX i wielu innych, bogaty zestaw pakietów makr o wielorakim zastosowaniu, fontów i dokumentacji w różnych językach, a także wsparcie składu publikacji w wielu językach świata.
Lista najważniejszych zmian w tej edycji TEX Live znajduje się w części 9.2, na str. 90.
Czytelnik nie znajdzie w tym dokumencie informacji o systemie TEX, a jedynie najważniejsze etapy instalacji i konfiguracji oprogramowania TEX Live.
Podstawowe pojęcia dotyczące TEX-a początkujący użytkownicy znajdą np. w artykule Przewodnik po systemie TEX: texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html lub na dowolnej stronie internetowej poświęconej TEX-owi.
TEX Live zawiera oprogramowanie dla wielu platform uniksowych, w tym GNU/Linux, Mac OS X i Cygwin. Załączone pliki źródłowe pozwalają też na jego instalację na platformach innych systemów operacyjnych i kompilację samych programów.
Spośród systemów Windows obsługiwane jest Windows 7 i wersje późniejsze. W Windows Vista również powinien zadziałać ale w systemach Windows XP i wcześniejszych TEX Live nie może już być instalowany. Nie ma osobnego oprogramowania dla 64-bitowych wersji Windows, programy 32-bitowe działają w obu wersjach równie sprawnie.
W części 2.1 omówiono alternatywne dystrybucje, przeznaczone dla Windows oraz Mac OS X.
TEX Live można zainstalować z płytki DVD lub internetu (http://tug.org/texlive/acquire.html). Program instalacyjny jest niewielki i pozwala pobrać z sieci wszystkie potrzebne pakiety. Jest to wygodne, zwłaszcza gdy potrzebujemy jedynie części oprogramowania TEX Live i nie chcemy pobierać niepotrzebnie obrazu całej płytki instalacyjnej.
Płytka DVD (lub jej obraz w pliku .iso) pozwala zainstalować TEX Live na twardym dysku. Nie można uruchomić TEX Live bezpośrednio z TEX Collection DVD albo z jej obrazu, ale można przygotować instalację przenośną np. na pendrivie (patrz część 4.2). Szczegółowy opis instalacji TEX Live znajduje się w dalszych rozdziałach tego dokumentu (str. 12), poniżej zaś informacja w skrócie.
Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, główne programy TEX-owe są (i zawsze były) nadzwyczaj odporne. Jednak mimo dokładania najwyższej staranności, inne programy wspierające, zawarte w TEX Live, nie zawsze osiągają ten sam poziom. Jak zawsze, należy być ostrożnym przy uruchamianiu programów z danymi pochodzącymi z niepewnych źródeł. Dla uzyskania najwyższego stopnia bezpieczeństwa zalecamy stosowania podczas pracy nowych podfolderów.
Konieczność zachowania staranności jest szczególnie ważna w systemie Windows, ponieważ niezależnie od zawartości ścieżki przeszukiwania poszukuje on programów zawsze najpierw w bieżącym folderze. To zachowanie systemu otwiera szerokie możliwości ataku. Usunęliśmy wiele luk, lecz niewątpliwie niektóre jeszcze pozostały, szczególnie przy uruchamianiu programów pochodzących z innych źródeł. Zalecamy więc sprawdzanie bieżących folderów pod kątem obecności podejrzanych plików, w szczególności plików wykonywalnych (binarnych lub skryptów). Zwykle nie powinno ich być, a w szczególności nie powinny być one tworzone w wyniku typowego przetwarzania dokumentów.
I na koniec: TEX (oraz towarzyszące mu programy) mogą, przy przetwarzaniu dokumentów, tworzyć pliki. Własność ta jest na wiele różnych sposobów podatna na nadużycia. Także w tych przypadkach, przetwarzanie nieznanych dokumentów w nowych podfolderach jest najlepszym znanym sposobem zabezpieczenia.
Społeczność TEX-owa jest bardzo aktywna i pomocna, stąd też większość poważnych zapytań
nie pozostaje bez odpowiedzi. Przed zadaniem pytania warto je uprzednio dobrze przemyśleć
i sformułować, ponieważ respondenci to wolontariusze, wśród których mogą się znaleźć mniej lub
bardziej doświadczeni użytkownicy. (Jeśli preferujemy komercyjne wsparcie techniczne, to możemy
zamiast TEX Live zakupić system u jednego z dostawców, których listę można znaleźć pod
adresem
http://tug.org/interest.html#vendors.)
Oto lista źródeł pomocy, w kolejności przez nas rekomendowanej:
Archiwa ostatnich dwóch list dyskusyjnych, zawierające pytania i odpowiedzi zbierane przez wiele lat znajdziemy po adresem: http://groups.google.com/group/comp.text.tex/topics oraz http://tug.org/mail-archives/texhax. Nie zaszkodzi też skorzystać z wyszukiwarki, np. http://www.google.com.
Przed wysłaniem zapytania należy zapoznać się z poradami dotyczącymi sposobu formułowania pytań, zawartymi w FAQ: http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=askquestion. Zastosowanie się do tych zasad zwiększy szanse na otrzymanie użytecznej odpowiedzi.
Polscy użytkownicy mają do dyspozycji listę dyskusyjną GUST (polskiej Grupy Użytkowników Systemu TEX); informacje o niej znajdziemy na stronie http://www.gust.org.pl.
Druga strona medalu to pomaganie tym, którzy mają problemy. Zarówno comp.text.tex, jak i texhax (oraz lista dyskusyjna GUST) są otwarte dla każdego, tak więc zapraszamy do włączenia się, czytania wiadomości i pomagania innym w miarę własnych możliwości. Witamy wśród użytkowników systemu TEX!
Omówimy teraz zawartość dystrybucji TEX Live, a także TEX Collection – płytki DVD, w skład której wchodzi TEX Live.
Płytka TEX Collection DVD zawiera:
CTAN i protext nie spełniają przyjętych dla TEX Live wymogów dotyczących swobody kopiowania, wobec tego należy ten fakt uwzględnić przy redystrybucji bądź modyfikacji zawartości wymienionych katalogów.
Poniżej wymieniono ważniejsze podkatalogi głównego katalogu instalacji TEX Live (na płytce TEX Collection DVD cała dystrybucja TEX Live została umieszczona nie w katalogu głównym, ale w katalogu texlive, którego struktura nieco się różni; poniżej traktujemy katalog texlive jako katalog główny we wszystkich odniesieniach do instalacji TEX Live).
Skompilowane programy TEX-owe i pomocnicze, zorganizowane w podkatalogach według platform systemowych.
Krótkie omówienie z użytecznymi odnośnikami, w kilku językach, w formacie HTML i zwykłym tekstowym.
Źródła wszystkich programów, włącznie z głównymi dystrybucjami TEX-a opartymi na Web2C.
Główne drzewo katalogów instalacji (zawiera makra, fonty i dokumentacje, patrz: TEXMFDIST w następnej części).
Skrypty, programy i inne dane potrzebne do instalacji. Katalog zawiera także „prywatne” dla TEX Live kopie oprogramowania Perl i Ghostscript dla Windows (nie kolidują one z posiadanymi przez użytkownika podobnymi programami i działają tylko w ramach instalacji). Poza tym dołączono szybki i wygodny program do podglądu plików postscriptowych i PDF – PS_View dla Windows.
Oprócz podkatalogów wymienionych powyżej katalog główny zawiera skrypty instalacyjne oraz plik README w kilku językach (również polskim).
Do znalezienia dokumentacji mogą się przydać na przykład dowiązania zawarte w pliku doc.html. Dokumentacje niemal wszystkiego (pakietów makr, formatów, fontów, programów, przewodników man i info, często także w formacie PDF) znajdują się w katalogu texmf-dist/doc/. W odszukaniu konkretnej dokumentacji w dowolnym z wymienionych katalogów może pomóc program texdoc.
Po instalacji niniejsza dokumentacja jest dostępna w różnych językach w podkatalogach texmf-dist/doc/texlive:
W tej części wymieniono wszystkie używane przez system, predefiniowane zmienne specyfikujące drzewa katalogów texmf, omówiono ich przeznaczenie i domyślny układ TEX Live. Uruchomiając polecenie tlmgr conf, wyświetlimy wartości tych zmiennych, dzięki czemu łatwo ustalimy, które katalogi w naszej instalacji są przypisane do konkretnych zmiennych.
Wszystkie drzewa katalogów, włącznie z prywatnymi katalogami użytkownika, powinny mieć strukturę zgodną z zaleceniami TEX Directory Structure (TDS, http://tug.org/tds), konsekwentnie wraz z odpowiednimi podkatalogami. W przeciwnym wypadku potrzebne pliki mogą nie zostać odnalezione. W części 3.4.6 (str. 42) będzie to omówione dokładniej. Porządek na liście jest odwrotny do tego, w jakim drzewa są przeszukiwane, to znaczy, drzewa umieszczone na liście później przesłaniają wcześniejsze.
Drzewo katalogów zawierające niemal wszystkie pliki dystrybucji: pliki konfiguracyjne, pakiety makr, fontów, pomocnicze skrypty, dokumentacje itp. (pozostałe pliki dystrybucji, czyli programy, znajdują się w równoległym katalogu bin/).
Drzewo katalogów wykorzystywane przez texconfig-sys, updmap-sys, fmtutil-sys, a także przez program tlmgr do przechowywania wygenerowanych plików formatów i map fontowych dla całej instalacji.
Drzewo katalogów wykorzystywane przez narzędzia texconfig-sys, updmap-sys oraz fmtutil-sys do przechowywania danych konfiguracyjnych dla całej instalacji (np. sieciowej).
Drzewo katalogów, które administratorzy mogą wykorzystać do przechowywania lokalnych makr, fontów itp., dostępnych dla wszystkich użytkowników w lokalnej sieci.
Drzewo katalogów dla prywatnych makr, fontów itp. użytkownika. Rozwinięcie tej zmiennej zależy domyślnie od wartości przypisanej zmiennej systemowej $HOME (w Windows %USERPROFILE%).
Lokalne drzewo katalogów wykorzystywane przez texconfig, updmap i fmtutil do przechowywania wygenerowanych plików formatów i map fontowych (domyślnie w ramach TEXMFHOME).
Lokalne drzewo katalogów wykorzystywane przez narzędzia texconfig, updmap oraz fmtutil do przechowywania danych konfiguracyjnych (domyślnie w ramach TEXMFHOME).
Drzewa katalogów wykorzystywane przez ConTEXt MkIV oraz LuaLATEX do przechowywania buforowanych danych z przetwarzania; domyślna wartość w TEX Live jest identyczna z TEXMFSYSVAR lub – jeśli katalog jest niedostępny do zapisu – TEXMFVAR.
Oto domyślny układ katalogów:
poprzednie wydanie
wydanie aktualne
programy dla GNU/Linux (32 bit)
programy dla Mac OS X
programy dla GNU/Linux (64-bit)
programy dla Windows
określany zmienną TEXMFDIST i TEXMFMAIN
TEXMFSYSVAR, TEXMFCACHE
TEXMFSYSCONFIG
TEXMFLOCAL, katalog zachowywany od wydania do wydania
prywatne pliki konfiguracyjne poprzedniego wydania
prywatne pliki konfiguracyjne bieżącego wydania
TEXMFVAR, TEXMFCACHE
TEXMFCONFIG
TEXMFHOME prywatne makra, fonty itp.
Oryginalny TEX, stworzony przez prof. Knutha, został zamrożony, ale jest i zawsze będzie w przyszłości dostępny w dystrybucji. TEX Live zawiera ponadto kilka wersji rozszerzonych standardowego TEX-a (tzw. „silników” TEX-a):
Poniżej zestawiono kilka innych, najczęściej używanych programów, dostępnych w dystrybucji TEX Live:
wspomaga tworzenie spisów bibliograficznych;
wspomaga tworzenie posortowanych skorowidzów;
pozwala konwertować DVI do PostScript;
przeglądarka plików DVI dla X Window;
programy do manipulacji stronami w plikach DVI;
pozwala konwertować DVI do PDF, metoda alternatywna w stosunku do wspomnianego wyżej programu pdfTEX;
narzędzia do manipulacji na plikach postscriptowych;
narzędzia do manipulacji na plikach PDF;
programy uruchomieniowe dla ConTEXt;
tex4ht postprocesor dla (LA )TEX-a konwersji do HTML i XML.
Instalację TEX Live uruchamiamy z płytki TEX Collection DVD lub po pobraniu z sieci pakietu instalacyjnego i jego rozpakowaniu. Dodatkowe informacje na temat różnych metod instalacji znajdziemy na stronie http://tug.org/texlive/acquire.html.
Bez względu na źródło program instalacyjny jest ten sam. Podczas instalacji z sieci pobierane są najnowsze aktualizacje pakietów, natomiast zawartość DVD i obrazu ISO, nie jest aktualizowana pomiędzy corocznymi wydaniami.
Gdy łączymy się z siecią poprzez serwer proxy, należy uwzględnić jego ustawienia dla programu Wget w pliku ~/.wgetrc bądź poprzez modyfikację zmiennych środowiskowych (patrz http://www.gnu.org/software/wget/manual/html_node/Proxies.html). Do pobierania plików TEX Live zawsze używa programu GNU Wget. Oczywiście uwaga ta jest nieistotna gdy instalujemy z DVD lub obrazu płyty ISO.
Poniżej omówiono dokładniej dalsze kroki instalacji.
Poniżej > oznacza znak zachęty systemu (tzw. prompt); to, co wpisuje użytkownik, zaznaczono pogrubieniem. Skrypt install-tl jest skryptem Perla, więc w oknie terminala należy napisać:
Do uruchomienia w trybie graficznym (GUI; rys. 4) wymagane jest zainstalowanie w systemie Tcl/Tk. Mając go możemy uruchomić:
Dotychczasowy sposób jest też możliwy, należy jednak pamiętać, że wymaga obecności w systemie modułu Perl::TK, skompilowanego ze wsparciem dla XFT (w systemach GNU/Linux jest on z reguły dostępny, ale w innych systemach niekoniecznie). Kompletny wykaz dostępnych opcji otrzymamy uruchamiając:
Uwaga dotycząca uprawnień w Unix: program instalacyjny będzie respektować aktualną wartość umask. Jeżeli więc chcemy, aby instalacja była dostępna dla innych użytkowników, musimy ustawić wartość np. umask 002. Więcej informacji na temat umask znajdziemy w dokumentacji posiadanego systemu operacyjnego.
Uwagi specjalne dotyczące Cygwin: w odróżnieniu od wielu rzeczywistych systemów operacyjnych, których Cygwin jest jedynie emulatorem, w środowisku tym mogą nie być domyślnie zainstalowane niektóre programy wymagane dla instalatora TEX Live. Dodatkowe informacje – patrz część 3.1.4.
Jak wspomniano w części 2.1, dla Mac OS X przygotowano odrębną dystrybucję MacTEX (http://tug.org/mactex). W jej wypadku należy użyć dedykowanego programu instalacyjnego, gdyż zmienia on w specyficzny sposób ustawienia systemu, w szczególności pozwala na łatwe przełączanie między różnymi dystrybucjami TEX-a dla Mac OS X (MacTEX, Fink, MacPorts, …), wykorzystując tzw. struktury danych TEXDist.
MacTEX jest oparty na TEX Live i główne drzewa katalogów oraz programy są w nim dokładnie takie same; dodano jedynie katalogi ze specyficznymi dla systemu Mac OS X dokumentacjami i aplikacjami.
Gdy używamy pobranego z sieci i rozpakowanego z pliku zip instalatora (bądź program ten nie uruchamia się automatycznie po włożeniu DVD do napędu), należy uruchomić install-tl-windows.bat (np. podwójnym kliknięciem myszy).
Można to uczynić także z linii poleceń. Poniżej > oznacza znak zachęty systemu (tzw. prompt); to, co wpisuje użytkownik, zaznaczono pogrubieniem. Gdy katalog zawierający plik instalatora jest katalogiem bieżącym, wystarczy uruchomić:
W linii poleceń można też podać ścieżkę do programu, np. dla TEX Collection DVD:
Instalacja w trybie tekstowym wymaga podania:
Wszystkie dostępne opcje wyświetlimy uruchamiając:
Przed instalację w tym systemie zaleca się uruchomić program setup.exe i, o ile nie zostały one uprzednio zainstalowane, zainstalować pakiety perl oraz wget. Ponadto zalecana jest zainstalowanie dodatkowych pakietów:
Rysunek 2 przedstawia główny ekran programu install-tl w (domyślnym) trybie tekstowym w systemie Unix. W tym trybie nie używamy ani klawiszy kursora, ani myszy, lecz wyłącznie klawiszy alfanumerycznych (uwaga: duże i małe litery są rozróżniane!). Wybraną opcję zatwierdzamy klawiszem Enter.
Instalator w trybie tekstowym jest na tyle prosty, by działał na możliwie wielu platformach, nawet wyposażonych jedynie w podstawowe biblioteki Perla. The text installer interface is this primitive in order to make it run on as many platforms as possible, even with a minimal Perl.
Nowy instalator graficzny domyślnie uruchamia się tylko z podstawowymi opcjami, patrz rys. reffig:basic-w32. Może być uruchomiony przez:
W poprzednich wydaniach TEX Live można było uruchomić instalator w trybach podstawowym wizard i zaawansowanym perltk/expert. Mogą one być nadal używane pod warunkiem zainstalowania programu Perl/Tk. Uruchamiamy wtedy instalator z parametrem -gui=wizard lub -gui=perltk odpowiednio.
Program instalacyjny jest z założenia na tyle prosty, że szczegółowe wyjaśnienia wydają się zbędne, podamy tylko kilka uwag dotyczących różnych opcji i dostępnych podmenu.
Rysunek 5 pokazuje (w trybie tekstowym) wybór platformy (systemu operacyjnego). Domyślnie instalowane są tylko programy dla bieżącej platformy, ale menu to pozwala wybrać także zestawy dla innych platform. Może być to przydatne do instalacji drzewa TEX-a na serwerze i współdzielenia zasobów w sieci dla różnych systemów operacyjnych, albo instalacji dla kilku systemów na tej samej maszynie.
Rysunek 6 pokazuje menu „Wybór schematów”. Schematy to obszerne zestawy pakietów, przeznaczone do wstępnego wyboru instalowanych komponentów. Domyślny jest schemat pełny full – instaluje wszystkie dostępne komponenty. Ten schemat jest rekomendowany, aczkolwiek możemy też wybrać instalację basic, wtedy zostaną zainstalowane tylko komponenty konieczne do poprawnego działania plain TEX-a i LATEX-a. Wybór schematu small spowoduje zainstalowanie nieco większej liczby programów (równoważny z instalacją BasicTEX dla MacTEX-a). Do testowania możemy zainstalować schemat minimal, a gdy zainstalujemy medium lub teTeX, otrzymamy coś pomiędzy wymienionymi powyżej. Na rysunku 6 oprócz wymienionych, znajdziemy również schematy przygotowane z myślą o wybranych grupach użytkowników (np. GUST) lub zastosowaniach (ConTeXt).
Wybrany schemat można zmodyfikować korzystając z menu „Kolekcje”. Rysunek 7 pokazuje okno „Collections” w trybie graficznym.
Kolekcje są o jeden poziom bardziej szczegółowe niż schematy—w skład schematu wchodzi wiele kolekcji, kolekcje składają się z jednego lub więcej pakietów, a pakiet (najniższy poziom grupowania w TEX Live zawiera aktualne makra TEX-we, pliki fontów itd.
Aby dokładniej niż pozwala na to menu „Kolekcje” kontrolować instalację , po zakończeniu należy uruchomić managera instalacji tlmgr (patrz część 5), który pozwoli nam na przejrzenie instalacji na poziomie pakietów.
Domyślny układ katalogów opisano w części 2.3 na str. 9. Położenie domyślne całej instalacji to /usr/local/texlive/2019 w systemach Unix i %SystemDrive%\texlive\2019 w Windows. Taka organizacja pozwala mieć kilka równoległych instalacji, każdą dla konkretnego roku wydania, i łatwo się między nimi przełączać, zmieniając jedynie kolejność ścieżek przeszukiwania.
Domyślne położenie instalacji może być zmienione przez podanie innej wartości zmiennej TEXDIR w instalatorze. Może to być spowodowane brakiem miejsca na dysku (cały TEX Live potrzebuje kilku gigabajtów) lub uprawnień systemowych. Do zainstalowanie TEX Live nie jest konieczne posiadanie uprawnień administratora, musimy jednak mieć uprawnienia do zapisu w docelowym katalogu. Graficzny ekran pokazujący tę i inne opcje jest pokazany na rysunku 4.
Katalogi instalacyjne można również zmienić, ustawiając różne zmienne środowiskowe przed uruchomieniem instalatora (najczęściej są to TEXLIVE_INSTALL_PREFIX lub TEXLIVE_INSTALL_TEXDIR); więcej informacji można znaleźć w dokumentacji wyświetlanej poleceniem install-tl --help (dostępnej też online na stronie http://tug.org/texlive/doc/install-tl.html).
Rozsądną alternatywą może być wtedy instalacja w katalogu domowym, szczególnie gdy będziemy jej jedynym użytkownikiem. Dla zaznaczenia katalogu domowego użytkownika stosujemy zapis „~” , np. ~/texlive/2019. Zalecamy użycie katalogu z nazwą odzwierciedlającą rok wydania, co pozwoli na zainstalowanie obok siebie różnych wydań TEX Live.
Zmiana TEXDIR w programie instalacyjnym zmieni także ścieżki katalogów określone przez zmienne TEXMFLOCAL, TEXMFSYSVAR i TEXMFSYSCONFIG.
TEXMFHOME jest zalecanym położeniem dla prywatnych makr i fontów użytkownika. Domyślnym katalogiem jest ~/texmf (~/Library/texmf dla Macs). W odróżnieniu od TEXDIR, znak ~ jest zachowywany w generowanych plikach konfiguracyjnych, ponieważ w wygodny sposób odnosi się do katalogu domowego użytkownika podczas każdego uruchamiania programów. Znak ten rozwijany jest do zmiennej $HOME w Unix/Linux i %USERPROFILE% w Windows. Po raz kolejny podkreślmy, że tak jak wszystkie drzewa katalogów, TEXMFHOME musi mieć strukturę zgodną z TDS, w przeciwnym wypadku potrzebne pliki mogą nie zostać znalezione.
Katalog TEXMFVAR przechowuje dane konfiguracyjne specyficzne dla każdego użytkownika. LuaLATEXi ConTEXt MkIV (patrz cześć 3.4.5, str. 42) do tych samych celów wykorzystuje TEXMFCACHE, której domyślną wartością jest TEXMFSYSVAR, lub (jeśli ta nie może być zapisana)TEXMFVAR.
Więcej informacji na temat opcji w trybie tekstowym, przedstawionych na rysunku 8 podajemy poniżej.
Opcje specyficzne dla systemu Windows występujące w zaawansowanym interfejsie Perl/Tk:
Po wykonaniu wszystkich potrzebnych ustawień można rozpocząć instalację (klawisz „I” lub przycisk „Install TeX Live”). Po instalacji zaleca się zajrzeć do części 3.4, bo być może będą niezbędne dodatkowe kroki.
Uruchom
Użyj (jeśli to możliwe) programu w wersji graficznej (GUI). Wersja graficzna wymaga modułu Tcl/Tk w wersji 8.5 lub wyższej. Tak jest w przypadku Mac OS X, dla Windows jest dystrybuowany z TEX Live. Starsze opcje -gui=perltk i -gui=wizard są nadal dostępne, ale wymagają zainstalowania modułu Perl/Tk (http://tug.org/texlive/distro.html#perltk) skompilowanego ze wsparciem dla XFT. Jeśli Perl/Tk i Tcl/Tk są niedostępne, program instalacyjny uruchomiony zostanie w trybie tekstowym.
Wymusza użycie instalatora w trybie tekstowym.
Pozwala wybrać język komunikatów, LL oznacza tu dwuliterowy kod języka komunikatów instalatora. Listę dostępnych języków można wyświetlić poleceniem install-tl --help. Program próbuje automatycznie wykryć język systemu, ale jeśli będzie to niemożliwe, komunikaty oraz menu będą wyświetlane w języku angielskim.
Ta opcja pozwala zainstalować TEX Live na urządzeniu przenośnym, np. na pendrivie. Może ona być użyta zarówno w trybie tekstowym (poleceniem V), jak i przez wybór odpowiedniego przycisku programu instalacyjnego w trybie GUI (patrz część 4.2).
Wczytuje plik profilu instalacji i przebiega ona bez interakcji ze strony użytkownika; program instalacyjny zapisuje plik texlive.profile w katalogu tlpkg naszej instalacji, co pozwala wykorzystać go dla powielenia w trybie wsadowym wszystkich wyborów i ustawień w kolejnych instalacjach.
Pozwala określić inne niż domyślne źródło instalacji (patrz poniżej).
Jeśli posiadamy kopię repozytorium TEX Live uzyskaną via rsync, svn itp. (patrz
http://tug.org/texlive/acquire-mirror.html), opcja ta pozwala na wykorzystanie jako
instalacji owej kopii i jedynie wykona kroki poinstalacyjne (konfigurację).
Uwaga: plik tlpkg/texlive.tlpdb może zostać nadpisany, a więc warto go uprzednio skopiować
w bezpieczne miejsce. Ponadto usuwanie zbędnych pakietów należy wykonać wtedy ręcznie,
słowem – użycie tej opcji zaleca się jedynie zaawansowanym użytkownikom. Opcja ta jest
niedostępna w programie instalacyjnym z interfejsem graficznym.
Domyślnym repozytorium pakietów dla TEX Live jest kopia (mirror) CTAN, znajdywana automatycznie poprzez serwis http://mirror.ctan.org.
Parametrowi -repository można przypisać adres w sieci (rozpoczynający się od ftp:, http: lub file:/) lub pełną ścieżkę do kopii repozytorium pakietów na dysku (np. pobranej za pomocą programu wget lub rsync). (Podając adres http: lub ftp: pamiętaj, że końcowy znak „/” lub komponent „/tlpkg” są ignorowane.)
Przykładowo, można wybrać konkretną kopię (zwierciadło) CTAN z http://ctan.example.org/tex-archive/systems/texlive/tlnet/ podstawiając prawdziwą nazwę hosta i jego konkretną ścieżkę do korzenia CTAN, zamiast ctan.example.org/tex-archive. Lista kopii CTAN dostępna jest na stronie http://ctan.org/mirrors.
Jeśli podany argument wskazuje na lokalny dysk (ścieżkę bądź adres file:/), wybrana zostanie instalacja ze skompresowanych plików zawartych w podkatalogu archive (nawet jeśli są dostępne pliki nieskompresowane).
Mogą być wymagane jakieś czynności poinstalacyjne.
Użycie opisanej w części 3.2.4 opcji tworzenia dowiązań symbolicznych w standardowych katalogach nie wymaga zmian w zmiennych środowiska systemowego. Niemniej jednak w systemach Unix po instalacji należy do zmiennej PATH dodać ścieżkę do programów TEX Live. (W Windows program instalacyjny czyni to za nas.)
Każda z obsługiwanych platform ma własny podkatalog w ramach TEXDIR/bin. Listę platform i odpowiadających im katalogów przedstawiono na rys. 5.
Również korzystanie z systemowych przeglądarek dokumentacji man i info staje się możliwe dopiero po dodaniu odpowiednich katalogów do ich ścieżek przeszukiwania. Strony man mogą być także znajdywane automatycznie po dodaniu ścieżki ich położenia do MANPATH.
Dla powłoki zgodnej z Bourne takiej jak bash, używając na przykład Intel x86 GNU/Linux i domyślnej konfiguracji, należałoby edytować plik $HOME/.profile (lub inny pochodzący z .profile i dopisać linie:
W wypadku csh lub tcsh należy zmodyfikować plik $HOME/.cshrc i dopisać linie:
Jeśli jakieś ustawienia zawarto już w prywatnych plikach konfiguracyjnych, wówczas oczywiście katalogi TEX Live powinny być tam odpowiednio wkomponowane.
Jeśli zmiany mają być na poziomie globalnym albo jeśli mają dotyczyć nowego użytkownika systemu, to należy to zrobić na własną rękę – jest zbyt wiele możliwości dotyczących miejsca i sposobu konfiguracji w różnych systemach aby je wszystkie tutaj opisywać.
Nasze dwie rady są następujące: 1) można sprawdzić plik /etc/manpath.config i, jeśli jest obecny, dodać w nim wiersze
2) można sprawdzić plik /etc/environment, w którym może być zdefiniowana ścieżka wyszukiwania i inne domyślne zmienne środowiska.
W każdym katalogu w plikami wykonywalnymi systemów uniksowych możemy też utworzyć symboliczne dowiązanie o nazwie man do katalogu texmf-dist/doc/man. Niektóre programy man, np. standardowy program man w systemie Mac OS X automatycznie znajdą to dowiązanie, likwidując potrzebę jakiegokolwiek działania z naszej strony.
Po instalacji TEX Live z DVD i po modyfikacji ścieżki wyszukiwania programów (jak opisano to powyżej), możemy pobrać z internetu aktualizacje pakietów:
Wówczas pakiety będą aktualizowane z najbliższej, automatycznie znalezionej kopii archiwów CTAN (co domyślnie włączono podczas instalacji). Jeśli wystąpiły problemy z automatycznym wyborem archiwum, należy podać konkretny adres (listę adresów znajdziemy na http://ctan.org/mirrors) wraz z pełną ścieżką do podkatalogu tlnet.
XeTEX i LuaTEX mogą używać wszystkich fontów zainstalowanych w systemie, nie tylko tych znajdujących się w katalogach TEX-owych. Oba programy korzystają tu ze zbliżonych, ale jednak różnych metod.
W systemach Windows fonty dostarczone z TEX Live są automatycznie dostępne dla programu XeTEX poprzez odwołanie do nazwy fontu. W Mac OS X wyszukanie fontów wymaga dodatkowych kroków; patrz strona MacTEX w sieci (http://tug.org/mactex). Dla innych systemów uniksowych należy skonfigurować system tak, aby dowolny program mógł znaleźć fonty dostarczone w TEX Live. Aby to ułatwić, podczas instalacji pakietu xetex tworzony jest plik konfiguracyjny fontów: TEXMFSYSVAR/fonts/conf/texlive-fontconfig.conf.
Aby udostępnić fonty TEX Live dla innych aplikacji systemu (zakładając, że mamy odpowiednie uprawnienia) należy wykonać następujące czynności:
Jeśli nie mamy odpowiednich uprawnień aby wykonać kroki przedstawione powyżej lub chcemy fonty TEX Live udostępnić tylko jednemu użytkownikowi, możemy:
Aby wyświetlić nazwy fontów systemowych trzeba uruchomić program fc-list. Uruchomienie go z dodatkową opcją fc-list : family style file spacing wyświetli więcej interesujących informacji.
Po instalacji TEX Live, zarówno tzw. „stary” ConTEXt (Mark II), jak i nowy ConTEXt (Mark IV) powinny działać bez problemów, o ile do aktualizacji będziemy używać wyłącznie programu tlmgr.
Ponieważ ConTEXt MkIV nie stosuje biblioteki kpathsea do wyszukiwania plików, po zainstalowaniu ręcznie nowych plików (bez użycia tlmgr) każdy użytkownik MkIV musi uruchomić:
aby odświeżyć dane buforowe ConTEXt. Wygenerowane pliki zostaną zapisane w katalogach wskazywanych przez zmienną TEXMFCACHE (domyślną wartością tej zmiennej w TEX Live jest TEXMFSYSVAR;TEXMFVAR).
ConTEXt MkIV przeszuka wszystkie ścieżki wymienione w TEXMFCACHE i zapisze dane w pierwszej ścieżce, która jest dostępna do zapisu. Gdy dane buforowe są zduplikowane, podczas ich odczytywania zostaną wykorzystane ostatnio znalezione.
Więcej informacji znajdziemy na stronach: http://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV.
Jak już wspomniano w części 2.3, katalog TEXMFLOCAL (domyślnie /usr/local/texlive/texmf-local lub %SystemDrive%\texlive\texmf-local w Windows) przeznaczony jest na lokalne (np. w danej sieci komputerowej) fonty oraz pakiety makr. Z kolei TEXMFHOME (domyślnie $HOME/texmf lub %USERPROFILE%\texmf) jest przeznaczony na prywatne makra i fonty użytkownika. W zamierzeniu oba te katalogi powinny być zachowywane przy instalacji nowszych wersji TEX Live, a ich zawartość ma być automatycznie dostępna dla kolejnych wydań. Zalecamy zatem, by nie przedefiniowywać TEXMFLOCAL, co w przyszłości (przy następnych wydaniach TEX Live) pozwoli uniknąć ręcznego konfigurowania.
W obu drzewach katalogów pliki powinny być umieszczane w odpowiednich podkatalogach, zgodnie z zaleceniami TDS (patrz: http://tug.org/tds, także plik texmf-dist/web2c/texmf.cnf). Przykładowo pliki klas lub makr LATEX-a powinny być umieszczane w katalogu TEXMFLOCAL/tex/latex/ lub TEXMFHOME/tex/latex/ (lub ich podkatalogach).
TEXMFLOCAL po zmianie zawartości wymaga odświeżenia bazy danych – poleceniem mktexlsr lub poprzez użycie przycisku „Odśwież bazy danych” w graficznym trybie programu TEX Live Manager (tlmgr).
Każda z tych zmiennych ma domyślnie przypisany pojedynczy katalog, ale nie musi być to regułą. Jeśli testujemy różne wersje pakietów, możemy do własnych celów zakładać kolejne drzewa katalogów i przełączać kolejność ich przeszukiwania. Wystarczy zadeklarować zmienną TEXMFHOME dla listy katalogów, które oddzielamy przecinkami i umieszczamy w klamrach:
W części 7.1.5 opisano dokładniej analizę listy katalogów umieszczonych w klamrach.
Jest to, niestety, bardzo skomplikowane zagadnienie, wymagające sporej wiedzy użytkownika. Warto najpierw przejrzeć, jakie fonty mamy dostępne bezpłatnie w dystrybucji TEX Live (jest ich całkiem sporo).
Alternatywą jest tu użycie programu XeTEX lub LuaTEX (patrz część 2.4), które korzystają z fontów systemowych bez potrzeby instalowania ich dla programów TEX-owych.
Procedury instalacji i integracji fontów opisano w miarę dokładnie np. na stronie: http://tug.org/fonts/fontinstall.html.
Po zainstalowaniu TEX Live warto sprawdzić, czy programy działają poprawnie. Pierwszą rzeczą będzie znalezienie programu do edycji plików. TEX Live dostarcza edytor TEXworks (http://tug.org/texworks), ale tylko dla Windows, zaś MacTEX edytor TeXShop (http://pages.uoregon.edu/koch/texshop). Dla innych systemów uniksowych wybór edytora pozostawia się użytkownikowi. W zasadzie we wszystkich systemach możemy korzystać z dowolnego edytora, operującego na czystym tekście.
Opiszemy tu podstawowe procedury testujące funkcjonowanie instalacji w systemach Unix, ale zasady dla Mac OS X i Windows są identyczne.
W nowym oknie powinien pojawić się dokument wyjaśniający podstawy LATEX-a. (Warto go przeczytać jeśli jesteś początkującym użytkownikiem.) Polecenie xdvi wymaga uruchomionego środowiska graficznego X Window. Jeśli X-Window nie będzie uruchomione lub zmienna środowiskowa DISPLAY będzie błędna to zamiast dokumentu pojawi się informacja „Can’t open display”.
Plik przykładowy prostszy niż sample2e.
Plik do testowania położenia wydruku na kartce papieru, przydatny do sprawdzenia, czy nasza drukarka nie wprowadza przesunięć.
Służy do wydruku tablic fontowych.
Jak wyżej, z tym że zamiast LATEX-a trzeba użyć plain TEX.
Najbardziej kanoniczny plik przykładowy dla plain TEX. Na zakończenie przetwarzania uruchomionego poleceniem „tex story.tex”, po ukazaniu się *, należy wpisać „\bye”.
Jeżeli zaczynasz swoją przygodę z TEX-em, lub potrzebujesz pomocy w trakcie składania dokumentu, odwiedź stronę http://tug.org/begin.html. Znajdziesz tam wiele przydatnych informacji.
Poniżej znajdziesz linki do innych narzędzi, które mogą przydać się w pracy z TEX-em:
Obszerniejszą listę pakietów i programów można znaleźć na http://tug.org/interest.html.
W poprzednich częściach opisano proces typowej instalacji. Teraz omówimy te bardziej wyspecjalizowane.
TEX Live zaprojektowano tak, by w sieci komputerowej mogło z niego korzystać wielu użytkowników, nawet w różnych systemach operacyjnych. Kiedy stosujemy standardową strukturę katalogów, nie ma potrzeby konfiguracji i określania konkretnych ścieżek: położenie plików wymaganych przez programy TEX Live jest zdefiniowane jako względne wobec samych programów. Można to zobaczyć w pliku $TEXMFDIST/web2c/texmf.cnf, który zawiera na przykład takie wiersze:
W konsekwencji oznacza to, że dla różnych systemów operacyjnych bądź użytkowników wystarczy dodać do ich ścieżek przeszukiwania tylko ścieżkę do programów TEX Live.
Możliwa jest zatem np. instalacja lokalna TEX Live, po czym przeniesienie całej struktury w inne miejsce w sieci.
W wypadku Windows, TEX Live zawiera program uruchomiający tlaunch. Jego główne okno zawiera zawiera menu i przyciski dla różnych programów TEX-owych oraz dokumentacji, które można konfigurować w pliku ini. Podczas pierwszego uruchomienia program modyfikuje ścieżkę dostępu dla TEX Live i tworzy kilka skojarzeń typów plików – ale tylko dla aktualnego użytkownika. Z tego powodu stacje robocze, które mają w sieci lokalnej dostęp do TEX Live potrzebują jedynie skrótu do programu tlaunch w menu. Więcej o tym można przeczytać w podręczniku programu tlaunch (texdoc tlaunch albo https://ctan.org/pkg/tlaunch).
Aby wykonać przenośną instalację na USB, należy uruchomić program instalacyjny z opcją -portable (lub polecenie V w trybie tekstowym bądź odpowiednia opcja w trybie GUI). Instalacja taka nie ingeruje w sam system operacyjny. Można ją wykonać bezpośrednio na urządzeniu USB, lub na dysku twardym, skąd kopiujemy ją na urządzenie przenośne.
Do uruchomienia programów TEX Live w takiej instalacji wystarczy w sesji terminala dodać, jak zazwyczaj, odpowiedni katalog do zmiennej PATH.
W Windows należy dwukrotnie kliknąć tl-tray-menu w głównym katalogu instalacji i utworzyć pomocnicze ‘tray menu’, które oferuje wybór spośród kilku podstawowych zadań, pokazanych na poniższym rysunku:
Wybór „More…” spowoduje wyświetlenie komunikatu z informacją, jak można dostosować menu do własnych potrzeb.
TEX Live zawiera program o nazwie tlmgr, służący do dalszego zarządzania TEX Live po pierwotnej instalacji. Jego możliwości obejmują:
Program tlmgr całkowicie zastąpił funkcjonalność programu texconfig. Choć ten ostatni jest utrzymywany nadal dostępny w dystrybucji TEX Live dla użytkowników przyzwyczajonych do tego interfejsu, zalecamy obecnie używanie tlmgr.
TEX Live dostarcza kilka trybów graficznych (GUI) dla programu tlmgr. Rysunek 9 pokazuje tlshell który jest napisany w Tcl/Tk i działa pod Windows i Mac OS X. Rysunek 10 pokazuje tlcockpit, który wymaga programu Java w wersji 8 lub wyższej i JavaFX. Oba programy są dołączone w osobnych pakietach.
tlmgr może być uruchomiony w trybie graficznym (rys. 11) za pomocą polecenia:
Po zainstalowaniu TEX Live można zaktualizować wszystkie pakiety:
Poniższy, bardziej rozbudowany przykład dodaje kolekcję zawierającą m.in. nowy „silnik” XeTEX, z lokalnego repozytorium instalacji:
Jak widać, tlmgr instaluje wszystkie pakiety zależne, a także przeprowadza wymagane czynności poinstalacyjne, jak aktualizacja bazy danych, budowa plików formatów itp. (w przykładzie wygenerowaliśmy nowy format dla XeTEX).
Aby wyświetlić informację o pakiecie (kolekcji bądź schemacie), należy uruchomić np.:
Uwaga: pełna dokumentacja programu tlmgr dostępna jest pod adresem: http://tug.org/texlive/tlmgr.html lub po uruchomieniu:
W systemie Windows program instalacyjny wykonuje kilka dodatkowych czynności:
Można też skorzystać z innego sposobu instalacji, używając programu tlaunch, opisanego w punkcie 4.1.
Początkującym użytkownikom polecamy stronę http://tug.org/begin.html oraz podręcznik Petera Flynna Formatting Information, dostępny pod adresem http://www.ctan.org/tex-archive/documentation/beginlatex.
Aby instalacja była kompletna, TEX Live wymaga kilku pomocniczych programów, które nie są dostarczane z systemem Windows. TEX Live dostarcza je wszystkie, są one instalowane jako część TEX Live tylko dla Windows.
Instalowane są następujące programy:
Odpowiednikiem uniksowego katalogu domowego użytkownika ($HOME) w Windows jest katalog określany zmienną %USERPROFILE%. W Windows Vista i w wersjach późniejszych jest to C:\Users\<nazwa_użytkownika>. W pliku konfiguracyjnym texmf.cnf i ogólnie w bibliotekach Kpathsea znak ~ jest poprawnie rozwijany do odpowiedniej zmiennej – zarówno w Windows, jak i w Unix.
W systemie Windows prawie wszystkie dane konfiguracyjne przechowywane są w tzw. rejestrze. Zawiera on hierarchicznie zorganizowane klucze, w ramach kilku kluczy głównych. Najbardziej istotne dla programów instalacyjnych są klucze HKEY_CURRENT_USER oraz HKEY_LOCAL_MACHINE (w skrócie HKCU i HKLM). Część HKCU dotyczy katalogów domowych użytkowników (patrz część 6.3), zaś HKLM – podkatalogów systemowych (w katalogu Windows).
Informacje o ustawieniach systemu można czasem uzyskać ze zmiennych środowiska, ale po inne informacje, np. położenie tzw. skrótów, trzeba odwołać się do rejestru. Także zapis zmiennych środowiska na stałe wymaga dostępu do rejestru.
W nowszych wersjach Windows istnieje wyraźne rozróżnienie między użytkownikami „zwykłymi” i administratorami, którzy mają pełną swobodę dostępu do całości systemu. Dołożono wielu starań, aby umożliwić instalację TEX Live także osobom bez uprawnień administratora.
Jeśli osoba instalująca ma uprawnienia administratora, to udostępniona jest opcja instalacji dla wszystkich użytkowników. Użycie jej oznacza, że tworzone są skróty, a także ustawiane są zmienne środowiska dla całego systemu. W przeciwnym wypadku skróty i menu są tworzone jedynie dla konkretnego użytkownika, także definiowane zmienne środowiska dotyczą konkretnych użytkowników.
Bez względu na status użytkownika proponowanym, domyślnym katalogiem głównym instalacji jest katalog w ramach %SystemDrive%. Program instalacyjny zawsze sprawdza, czy ten katalog jest dostępny do zapisu dla aktualnego użytkownika.
Problem może się pojawić wtedy, gdy użytkownik instalujący TEX Live nie jest administratorem, a programy TEX-owe są już w ścieżce przeszukiwania. Wynikowa ścieżka zawiera wtedy ścieżkę systemową, do której dodano ścieżkę do programów użytkownika. W konsekwencji nie będą znajdowane nowo instalowane programy. Aby rozwiązać ten problem, program instalacyjny tworzy skrót do okna z wierszem poleceń, w którym ścieżka do nowych programów TEX Live ma priorytet. W ten sposób, po uruchomieniu tego skrótu, będzie można korzystać z TEX Live. Dotyczy to także programu TEXworks, o ile go zainstalowaliśmy.
Windows Vista i nowsze stwarzają dodatkowe utrudnienia: nawet jeśli jesteśmy zalogowani jako administrator, musimy dodatkowo żądać uprawnień do uruchomienia programów jako administrator! W rzeczywistości nie ma sensu logowanie jako administrator, zamiast tego wystarczy kliknąć prawym klawiszem myszy na programie (lub skrócie), co pozwala wybrać opcję „Uruchom jako administrator”.
Użytkownicy systemów Windows i Cygwin (patrz część 3.1.4 mogą w przypadku uruchamiania niektórych programów dostarczonych w TEX Live spotkać się z niewystarczającą ilością dostępnej pamięci. Na przykład asy wyczerpie dostępną pamięć w przypadku próby zadeklarowania macierzy składającej się z 25 milionów liczb rzeczywistych, a LuaTEX przy przetwarzaniu dokumentu zawierającego wiele dużych plików czcionek.
W Cygwin można ten problem rozwiązać korzystając z porady zawartej w Podręczniku użytkownika Cygwin (http://www.cygwin.com/cygwin-ug-net/setup-maxmem.html).
W Windows należy utworzyć plik, np. moremem.reg, z takimi czterema liniami:
a następnie wykonać (jako użytkownik z prawami administratora) polecenie: regedit /s moremem.reg. Zamiast ustawień globalnych dla systemu, można też zmienić wielkość dostępnej pamięci jedynie dla bieżącego użytkownika, używając HKEY_CURRENT_USER.
Web2C to zestaw programów związanych z TEX-em, tj. sam TEX, Metafont, MetaPost, BibTeX itd. Stanowią one rdzeń dystrybucji TEX Live. Strona domowa Web2C z aktualnym podręcznikiem użytkownika i innymi użytecznymi plikami jest dostępna pod adresem http://tug.org/web2c.
Trochę historii: Oryginalna implementacja wykonana została przez Tomasa Rokickiego, który w roku 1987 stworzył pierwszy system TEX-to-C, adaptując pliki wymiany (change files) pod Unix-em (pierwotnie były one dziełem Howarda Trickey’a oraz Pavela Curtisa. W czasie, gdy Tim Morgan zajmować się utrzymaniem systemu, jego nazwa została zmieniona na Web-to-C. W 1990 roku prace nad projektem przejął Karl Berry wraz z dziesiątkami współpracowników, w roku 1997 pałeczkę przejął Olaf Weber, który z powrotem przekazał ją w 2006 roku Karlowi.
Web2C działa w systemach Unix, Windows 32-bitowy, (w tym Mac OS X), i innych systemach operacyjnych. System wykorzystuje oryginalne źródła TEX-owe autorstwa Donalda Knutha oraz inne programy napisane w WEB i tłumaczy je na kod źródłowy C. Podstawowymi składnikami systemu są:
Tworzenie spisów bibliograficznych;
Modyfikowanie pliku DVI;
Konwersja DVI do MPX (rysunki MetaPost-a);
Konwersja DVI na plik tekstowy (ASCII);
Zamiana fontu GF na plik DVI;
Zamiana fontu w formacie GF na font spakowany (PK);
Zamiana fontu GF na plik tekstowy (ASCII);
Generowanie fontów bitmapowych w formacie GF;
Skład plików źródłowych Metafont-a;
Tworzenie rysunków oraz diagramów technicznych;
Tworzenie wzorców przenoszenia wyrazów;
Zamiana fontów w formacie PK na fonty GF;
Zamiana fontu PK na plik tekstowy (ASCII);
Konwersja tekstowej listy właściwości do TFM;
wyświetlanie WEB-owych plików pool;
Konwersja WEB do języka Pascal;
Skład tekstu;
Konwersja TFM do tekstowej listy właściwości (PL);
Konwersja fontów wirtualnych do wirtualnej listy właściwości (VPL);
Konwersja wirtualnej listy właściwości do fontów wirtualnych;
Konwersja WEB do TEX-a.
Dokładny opis funkcji oraz składni tych programów zawarty jest w dokumentacji poszczególnych pakietów samego Web2C. Do optymalnego korzystania z instalacji Web2C przyda się znajomość kilku zasad rządzących całą rodziną programów.
Wszystkie programy obsługują standardowe opcje GNU:
Do lokalizowania plików programy oparte na Web2C używają biblioteki do przeszukiwania ścieżek zwanej Kpathsea (http://tug.org/kpathsea). Dla optymalizacji przeszukiwania TEX-owego drzewa podkatalogów biblioteka ta używa kombinacji zmiennych środowiskowych oraz kilku plików konfiguracyjnych. Web2C potrafi obsługiwać jednocześnie więcej niż jedno drzewo podkatalogów, co jest użyteczne w wypadku, gdy chce się przechowywać standardową dystrybucję TEX-a jak i lokalne rozszerzenia w dwóch różnych drzewach katalogów. Aby przyspieszyć poszukiwanie plików, katalog główny każdego drzewa ma swój plik ls-R, zawierający pozycje określające nazwę i względną ścieżkę dla wszystkich plików zawartych w tym katalogu.
Opiszemy najpierw ogólny mechanizm przeszukiwania ścieżek przez bibliotekę Kpathsea.
Tym, co nazywamy ścieżką przeszukiwania, jest rozdzielona dwukropkami lub średnikami lista elementów ścieżki, które zasadniczo są nazwami podkatalogów. Ścieżka przeszukiwania może pochodzić z (kombinacji) wielu źródeł. Przykładowo, aby odnaleźć plik „my-file” w ścieżce „.:/dir”, Kpathsea sprawdza istnienie danego elementu ścieżki w następującej kolejności: najpierw ./my-file, potem /dir/my-file, zwracając pierwszy odnaleziony (lub możliwie wszystkie).
Aby optymalnie zaadaptować się do konwencji wszystkich systemów operacyjnych, na systemach nieunixowych Kpathsea może używać jako separatorów nazw ścieżek znaków innych niż dwukropek („:”) oraz „ciach” („/”).
W celu sprawdzenia konkretnego elementu p ścieżki, Kpathsea najpierw sprawdza, czy zbudowana wcześniej baza danych (patrz „Baza nazw plików” na str. ??) odnosi się do p, tj. czy baza danych znajduje się w podkatalogu z prefiksem p. Jeżeli tak, to specyfikacja ścieżki jest porównywana z zawartością bazy.
Chociaż najprostszym i najbardziej powszechnym elementem ścieżki jest nazwa katalogu, Kpathsea korzysta z dodatkowych możliwości w przeszukiwaniu ścieżek: wielowarstwowych wartości domyślnych, zmiennych środowiskowych, wartości pliku konfiguracyjnego, lokalnych podkatalogów użytkownika oraz rekursywnego przeszukiwania podkatalogów. Można więc powiedzieć, że Kpathsea rozwija element ścieżki, czyli transformuje wszystkie specyfikacje do nazwy podstawowej lub nazw katalogów. Jest to opisane w kolejnych akapitach, w kolejności, w jakiej to zachodzi.
Trzeba zauważyć, że jeżeli nazwa poszukiwanego pliku jest absolutna lub jawnie względna, tj. zaczyna się od „/” lub „./” lub „../”, to Kpathsea ogranicza się do sprawdzenia, czy ten plik istnieje.
Nazwa przeszukiwanej ścieżki może pochodzić z wielu źródeł. Oto kolejność, w jakiej Kpathsea ich używa:
Każdą z tych wartości dla danej ścieżki przeszukiwania można zobaczyć, używając opcji diagnostyki błędów (patrz „Diagnostyka błędów” na str. 71).
Kpathsea szuka ścieżek przeszukiwania i innych definicji w plikach konfiguracyjnych o nazwach texmf.cnf. Ścieżka przeszukiwania używana do znajdowania tych plików określana jest przez zmienną TEXMFCNF, ale nie zalecamy jawnego ustawiania tej, jak i innych zmiennych w systemie.
Zamiast tego typowa instalacja TEX Live tworzy plik .../2019/texmf.cnf, który w wyjątkowych wypadkach możemy modyfikować. Głównym plikiem konfiguracyjnym jest .../2019/texmf-dist/web2c/texmf.cnf, ale nie powinien być on modyfikowany, gdyż zmiany będą utracone podczas aktualizacji.
Czytane będą wszystkie pliki texmf.cnf w ścieżce przeszukiwania, a definicje we wcześniejszych plikach zastąpią te w późniejszych. Tak więc w ścieżce .:$TEXMF wartości pochodzące z ./texmf.cnf zastąpią te z $TEXMF/texmf.cnf.
Fragment pliku konfiguracyjnego ilustrujący większość opisanych powyżej reguł notacji:
Kpathsea rozpoznaje w ścieżkach przeszukiwania pewne specjalne znaki oraz konstrukcje, podobne do tych, które są dostępne w powłokach systemów typu Unix. Jako ogólny przykład: złożona ścieżka ~$USER/{foo,bar}//baz rozwija się do wszystkich podkatalogów pod katalogami foo i bar w katalogu głównym $USER, które zawierają katalog lub plik baz. Rozwinięcia te opisane są w poniższych podrozdziałach.
Jeżeli ścieżka przeszukiwania największego uprzywilejowania (patrz „źródła ścieżek” na str. 62) zawiera dodatkowy dwukropek (np. na początku, na końcu lub podwójny), to Kpathsea wstawia w tym miejscu następną ścieżkę przeszukiwania zdefiniowaną w hierarchii uprzywilejowania. Jeżeli ta wstawiona ścieżka ma dodatkowy dwukropek, to dzieje się dalej to samo. Przykładowo, jeżeli ustawić zmienną środowiskową
Ponieważ nieużytecznym byłoby wstawiać wartość domyślną w więcej niż jednym miejscu, Kpathsea zmienia tylko jeden dodatkowy „:” i pozostawia inne bez zmian. Kpathsea najpierw szuka dwukropków na początku linii, potem na końcu, a następnie podwójnych.
Użyteczna jest możliwość rozwijania nawiasów, co oznacza, że np. v{a,b}w rozwija się do vaw:vbw. Nawiasy można też zagnieżdżać. Funkcji tej można użyć do zaimplementowania różnych hierarchii TEX-owych przez przypisanie listy nawiasów do $TEXMF. Przykładowo, w pliku texmf.cnf można znaleźć następującą (uproszczoną tu) definicję:
Używając jej, można następnie zdefiniować na przykład:
co oznacza, że po szukaniu w katalogu bieżącym będą przeszukane kolejno $TEXMFVAR/tex, $TEXMFHOME/tex, $TEXMFLOCAL/tex, i $TEXMFDIST/tex (wszystkie wraz z katalogami niższego poziomu; dwie ostatnie ścieżki wyłącznie na podstawie zawartości pliku ls-R). Jest to wygodny sposób na uruchamianie dwóch równoległych struktur TEX-owych, jednej „zamrożonej” (np. na CD), a drugiej ciągle uaktualnianej nowo pojawiającymi się wersjami. Używanie zmiennej $TEXMF we wszystkich definicjach daje pewność, że uaktualnione drzewo jest przeszukiwane jest przeszukiwane w pierwszej kolejności.
Dwa lub więcej kolejnych „ciachów” („/”) w elemencie ścieżki, występujących po nazwie katalogu d, zastępowanych jest przez wszystkie podkatalogi d, najpierw podkatalogi znajdujące się bezpośrednio pod d, potem te pod nimi i tak dalej. Na każdym etapie kolejność, w jakiej przeszukiwane są katalogi, jest nieokreślona.
Jeśli wyszczególni się człony nazwy pliku po „//”, to uwzględnione zostaną tylko te podkatalogi, które zawierają powyższe człony. Na przykład „/a//b” rozwija się do katalogów /a/1/b, /a/2/b, /a/1/1/b itd., ale nie do /a/b/c czy /a/1.
Możliwe jest wielokrotne użycie „//” w ścieżce, jednakże „//” występujące na początku ścieżki nie jest brane pod uwagę.
Poniższa lista podsumowuje znaczenie znaków specjalnych w plikach konfiguracyjnych.
Znak rozdzielający w specyfikacji ścieżki; umieszczony na początku lub na końcu ścieżki zastępuje domyślne rozwinięcie ścieżki.
Znak rozdzielający dla systemów nieuniksowych (działa tak jak :).
Rozwijanie zmiennej.
Oznacza katalog główny użytkownika.
Rozwijanie nawiasów.
Rozwijanie podkatalogów (może wystąpić gdziekolwiek w ścieżce, poza jej początkiem).
Początek komentarza, obejmującego wszystkie znaki do końca linii.
Znak kontynuacji (pozwala na przełamanie wiersza z wyrażeniem).
Przeszukiwanie tylko bazy danych, a nie dysku.
Podczas przeszukiwania Kpathsea stara się zminimalizować dostęp do dysku. Niemniej, w przypadku instalacji ze zbyt dużą liczbą katalogów przeglądanie każdego dopuszczalnego katalogu w poszukiwaniu pliku może zabierać sporo czasu (ma to miejsce zwłaszcza, jeżeli przeszukać trzeba setki katalogów z fontami). Dlatego też Kpathsea może używać zewnętrznego pliku z „bazą danych” o nazwie ls-R, który zawiera przypisania plików do katalogów. Unika się w ten sposób czasochłonnego przeszukiwania dysku.
Drugi plik z bazą danych – aliases – pozwala na nadawanie dodatkowych nazw plikom zawartym w ls-R. Może to być pomocne do adaptacji do DOS-owej konwencji „8.3” nazewnictwa plików w plikach źródłowych.
Jak wspomniano, plik zawierający główną bazę nazw plików musi nosić nazwę ls-R. W katalogu podstawowym każdej hierarchii TEX-owej (domyślnie $TEXMF), którą chcemy włączyć w mechanizm przeszukiwania, umieszczać można po jednym pliku ls-R; w większości przypadków istnieje tylko jedna hierarchia. Kpathsea szuka pliku ls-R w ścieżce TEXMFDBS.
Najlepszym sposobem stworzenia i utrzymywania pliku „ls-R” jest uruchomienie skryptu mktexlsr, będącego składnikiem dystrybucji. Jest on wywoływany przez różne skrypty typu „mktex”… . Zasadniczo skrypt ten wykonuje jedynie polecenie
Jeśli szukanego pliku nie ma w bazie danych, Kpathsea domyślnie przechodzi do przeszukiwania dysku. Jeżeli jednak dany element ścieżki zaczyna się od „!!”, to w poszukiwaniu tego elementu sprawdzana zostanie tylko baza danych, a nigdy dysk.
Przeszukiwanie ścieżek przez program kpsewhich jest niezależne od jakiejkolwiek aplikacji. Może on być przydatny jako rodzaj programu find, za pomocą którego lokalizować można pliki w hierarchiach TEX-owych (jest on używany intensywnie w skryptach „mktex...” tej dystrybucji).
Kpathsea traktuje każdy argument niebędący parametrem jako nazwę pliku i zwraca pierwszą odnalezioną nazwę. Nie ma parametru nakazującego zwracanie wszystkich plików o określonej nazwie (w tym celu można wykorzystać Unix-owy program „find”).
Poniżej przedstawione zostały ważniejsze parametry.
Ustaw rozdzielczość na num; ma to tylko wpływ na przeszukiwanie fontów „gf” i „pk”. Dla
zgodności z dvips parametr „-D” działa identycznie. Domyślną wartością jest 600.
Ustawienie formatu (typu pliku) przeszukiwania na nazwa. Domyślnie format odgadywany jest
z nazwy pliku. Dla formatów, które nie mają przydzielonego jednoznacznego rozszerzenia, takich
jak niektóre pliki MetaPost-owe czy pliki konfiguracyjne dvips-a, należy wyszczególnić nazwę
plików (np. tex lub enc), których listę wyświetli uruchomienie kpsewhich --help.
Ustaw nazwę trybu na string; dotyczy to jedynie szukania fontów „gf” oraz „pk”. Brak wartości
domyślnej – odnaleziony zostanie dowolny wyszczególniony tryb.
Zrób wszystko co możliwe, aby odnaleźć pliki, włączając w to przede wszystkim przeszukanie
dysku. Domyślnie, w celu zwiększenia efektywności działania, sprawdzana jest tylko baza ls-R.
Szukaj w ścieżce string (rozdzielonej, jak zwykle, dwukropkami), zamiast zgadywać ścieżkę
przeszukiwania z nazwy pliku. „//” i wszystkie zwykłe rozszerzenia są możliwe. Parametry
„--path” oraz „--format” wzajemnie się wykluczają.
Ustaw nazwę programu na nazwa. Może to mieć wpływ na ścieżkę przeszukiwania poprzez
.program w plikach konfiguracyjnych. Domyślne jest „kpsewhich”.
Pokazuje ścieżkę używaną do poszukiwania plików typu nazwa. Użyć można zarówno rozszerzenia
„.pk”, „.vf”, etc., jak i nazwy pliku, tak jak w wypadku parametru „--format”.
Ustawia parametry wykrywania błędów na num.
Przyjrzyjmy się teraz, jak działa Kpathsea. Oto proste wyszukiwanie:
(Ostatni plik to BibTeX-owa baza bibliograficzna dla artykułów TUGBoat).
Przeanalizujmy teraz pliki nagłówkowe i konfiguracyjne programu dvips. Najpierw szukamy pliku PostScript-owego prologu tex.pro, wykorzystywanego dla potrzeb TEX-a. Drugi przykład pokazuje poszukiwanie pliku konfiguracyjnego config.ps, zaś trzeci – szukanie pliku mapy czcionek PostScriptowych psfonts.map (począwszy od edycji 2004, pliki .map i .enc mają własne reguły przeszukiwania ścieżek i zmienione położenie w ramach drzew texmf). Ponieważ rozszerzenie „.ps” nie jest jednoznaczne, musimy wyraźnie zaznaczyć, jaki typ jest wymagany dla pliku config.ps (dvips config).
Przyjrzyjmy się teraz bliżej plikom pomocniczym fontów Times PostScript z kolekcji URW. W standardzie nazewnictwa fontów mają one prefiks „utm”. Pierwszy plik, który przeszukujemy, to plik konfiguracyjny, zawierający nazwę pliku z przemapowaniem fontów:
Powyższe przykłady pokazują, jak łatwo można znajdować lokalizację danego pliku. Jest to ważne zwłaszcza wówczas, gdy istnieje podejrzenie, że gdzieś zawieruszyła się błędna wersja jakiegoś pliku; kpsewhich pokaże tylko pierwszy napotkany plik.
Czasami niezbędne są informacje o tym, jak program sobie radzi z odniesieniami do plików. Aby dało się je uzyskać w wygodny sposób, Kpathsea oferuje różne poziomy diagnostyki błędów:
Wywołanie stat (testy pliku). Podczas uruchamiania z uaktualnioną bazą danych ls-R nie powinno to przeważnie dawać żadnego wyniku.
Zapis odwołań do tablic asocjacyjnych (hash tables), takich jak baza ls-R, pliki przemapowań, pliki konfiguracyjne.
Operacje otwarcia i zamknięcia pliku.
Ogólne informacje o ścieżkach dla typów plików szukanych przez Kpathsea; użyteczne do znalezienia ścieżki zdefiniowanej dla konkretnego pliku.
Lista katalogów dla każdego z elementów ścieżki (odnosi się tylko do poszukiwań na dysku).
Poszukiwania plików.
Wartości zmiennych.
Wartość -1 ustawia wszystkie powyższe opcje – w praktyce jest to zazwyczaj najwygodniejsze.
Podobnie w przypadku programu dvips, ustawiając kombinację przełączników wykrywania błędów, można dokładnie śledzić, skąd pochodzą pliki. W sytuacji gdy plik nie zostanie odnaleziony, widać, w których katalogach program szukał danego pliku, dzięki czemu można się zorientować, jaki jest problem.
Ogólnie mówiąc, ponieważ programy odwołują się wewnętrznie do biblioteki Kpathsea, opcje wykrywania błędów można wybrać przy użyciu zmiennej środowiskowej KPATHSEA_DEBUG, ustawiając ją na opisaną powyżej wartość (kombinację wartości).
Uwaga dla użytkowników Windows: w systemie tym niełatwo przekierować komunikaty programu do pliku. Do celów diagnostycznych można chwilowo ustawić zmienne (w oknie CMD): SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log.
Rozważmy na przykład mały LATEX-owy plik źródłowy hello-world.tex, który zawiera:
Ten mały plik korzysta jedynie z fontu cmr10. Przyjrzyjmy się, jak dvips przygotowuje plik PostScript-owy (chcemy użyć wersji Type1 fontu Computer Modern, stąd opcja -Pcms).
Program dvips zaczyna pracę od zlokalizowania potrzebnych mu plików. Najpierw znajduje plik texmf.cnf, który zawiera ścieżki przeszukiwania dla innych plików. Potem znajduje bazę danych ls-R (w celu optymalizacji szukania plików), następnie plik aliases, który umożliwia deklarowanie różnych nazw (np. krótkie DOS-owe „8.3” i bardziej naturalne dłuższe wersje) dla tych samych plików. Następnie dvips znajduje podstawowy plik konfiguracyjny config.ps, zanim poszuka pliku z ustawieniami użytkownika .dvipsrc (który w tym wypadku nie zostaje odnaleziony). W końcu dvips lokalizuje plik konfiguracyjny config.cms dla fontów PostScript-owych Computer Modern (jest to inicjowane przez dodanie parametru -Pcms przy uruchamianiu programu). Plik ten zawiera listę plików z „mapami”, które definiują relacje pomiędzy TEX-owymi, PostScript-owymi i systemowymi nazwami fontów.
W tym miejscu dvips zgłasza się użytkownikowi:
Inną użyteczną cechą Web2C jest możliwość kontrolowania wielu parametrów określających wielkość pamięci za pomocą pliku texmf.cnf który jest czytany przez Kpathsea. Ustawienia wszystkich parametrów znajdują się w części trzeciej pliku. Najważniejszymi zmiennymi są:
Całkowita wielkość pamięci dostępnej dla TEX-a, Metafont-a i MetaPost-a. Dla każdego nowego ustawienia tej zmiennej należy wykonać nowy format. Przykładowo, można wygenerować „ogromną” wersję formatu TEX i nazwać taki plik hugetex.fmt. Dzięki standardowemu sposobowi nazywania programów używanych przez Kpathsea, właściwa wartość zmiennej main_memory będzie przeczytana z pliku texmf.cnf.
Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej na „duże” struktury danych TEX-a, takie jak: pudełka, kleje itd.; przydatna zwłaszcza w wypadku korzystania z pakietu PI CTEX.
Wielkość pamięci przeznaczonej przez TEX-a na informacje o fontach. Jest to mniej więcej ogólna wielkość wczytywanych przez TEX-a plików TFM.
Dodatkowa wielkość pamięci przeznaczonej na tablicę zawierającą nazwy instrukcji. Tablica główna może zmieścić w przybliżeniu 10000 nazw; wielkość ta może się okazać zbyt mała np. w wypadku obszernej książki zawierającej liczne odsyłacze. Domyślna wartość hash_extra to 50000.
Oczywiście powyższa możliwość nie zastąpi prawdziwej, dynamicznej alokacji pamięci. Jest to jednak niezwykle trudne do zaimplementowania w obecnej wersji TEX-a i dlatego powyższe parametry stanowią praktyczny kompromis, pozwalający na pewną elastyczność.
TEX Live jest wspólnym dziełem prawie wszystkich grup TEX-owych. Niniejsza edycja TEX Live została opracowana pod kierownictwem Karla Berry’ego, przy głównym współudziale:
Binaria dla różnych platform skompilowali: Marc Baudoin (amd64-netbsd, i386-netbsd), Ken Brown (i386-cygwin, x86_64-cygwin), Simon Dales (armhf-linux), Johannes Hielscher (aarch64-linux), Akira Kakuto (win32), Dick Koch (x86_64-darwin), Nikola Lečić (amd64-freebsd, i386-freebsd), Henri Menke (x86_64-linuxmusl), Mojca Miklavec (i386-linux, x86_64-darwinlegacy, i386-solaris, x86_64-solaris, sparc-solaris), Norbert Preining (x86_64-linux).
Informacje na temat procesu budowy TEX Live można znaleźć na stronie: http://tug.org/texlive/build.html.
Aktualizacje i tłumaczenia dokumentacji wykonali: Denis Bitouzé & Patrick Bideault (francuski), Carlos Enriquez Figueras (hiszpański), Jjgod Jiang, Jinsong Zhao, Yue Wang, & Helin Gai (chiński), Nikola Lečić (serbski), Marco Pallante & Carla Maggi (włoski), Petr Sojka & Jan Busa (czeski/słowacki), Boris Veytsman (rosyjski), Zofia Walczak (polski), Uwe Ziegenhagen (niemiecki). Dokumentację TEX Live znajdziemy na stronie http://tug.org/texlive/doc.html .
Oczywiście, najważniejsze podziękowania należą się Donaldowi Knuthowi za stworzenie systemu TEX i ofiarowanie go nam wszystkim.
Dystrybucja TEX Live jest wspólnym przedsięwzięciem grup użytkowników Systemu TEX z Niemiec, Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Czech, Słowacji, Polski, Indii i Rosji oraz grupy międzynarodowej TUG (TEX Users Group). Dyskusje nad projektem rozpoczęły się pod koniec 1993 roku, kiedy holenderska Grupa użytkowników TEX-a rozpoczęła prace nad swoim 4AllTEX CD dla użytkowników MS-DOS. W tym też czasie pojawiły się nadzieje na opracowanie jednego CD dla wszystkich systemów. Projekt ten był wprawdzie zbyt ambitny, zrodził jednak nie tylko bardzo popularny i uwieńczony dużym powodzeniem projekt 4AllTEX CD, lecz również spowodował powstanie Grupy Roboczej TUG ds. Standardu Katalogów TEX-owych (TEX Directory Structure), określającego, w jaki sposób tworzyć zgodne i łatwe do zarządzania zestawy pakietów TEX-owych. Końcowy raport TDS został opublikowany w grudniowym numerze TUGboat-a, i jasnym się stało, że jednym z oczekiwanych wyników wprowadzenia tego standardu mogłaby być modelowa struktura na płytce CD. Wydana wówczas płytka CD była bezpośrednim rezultatem rozważań i zaleceń Grupy Roboczej ds. TDS. Jasne także było, że sukces 4AllTEX CD pokazał, że użytkownicy Unixa także wiele by zyskali, mogąc korzystać z podobnie łatwego w instalacji/pielęgnacji i użytkowaniu systemu. Było to jednym z celów projektu TEX Live.
Projekt przygotowania płytki CD, opartej na standardzie TDS i zorientowanej na systemy uniksowe, rozpoczął się jesienią 1995 roku. Szybko zdecydowaliśmy się na wykorzystanie teTEX-a autorstwa Thomasa Essera, ponieważ działał na wielu platformach i został zaprojektowany z myślą o przenośności pomiędzy różnymi systemami plików. Thomas zgodził się pomóc i prace rozpoczęły się na dobre na początku 1996 roku. Pierwsze wydanie ukazało się w maju 1996 roku. Na początku 1997 roku Karl Berry udostępnił nową, istotnie zmienioną wersję swojego pakietu Web2C, zawierającą prawie wszystkie funkcje wprowadzone do teTEX-a przez Thomasa Essera. W związku z tym zdecydowaliśmy się oprzeć drugie wydanie CD na standardowej bibliotece Web2C, z dodaniem skryptu texconfig z pakietu teTEX. Trzecie wydanie CD było oparte na Web2C wersji 7.2, przygotowanej przez Olafa Webera. W tym samym czasie została przygotowana nowa wersja teTEX-a i TEX Live udostępniał prawie wszystkie jego nowe funkcje. Czwarta edycja była przygotowana podobnie, z użyciem nowej wersji teTEX-a i nowej wersji Web2C (7.3). Wtedy to też zapoczątkowano kompletną dystrybucję dla Windows – dzięki Fabrice Popineau.
Edycja piąta (marzec 2000) zawierała wiele poprawek i uzupełnień; zaktualizowano setki pakietów. Szczegółową zawartość pakietów zapisano w plikach XML. Główną zmianą w TEX Live 5 było usunięcie programów, które nie miały statusu public domain. Zawartość całej płytki powinna odpowiadać ustaleniom Debian Free Software Guidelines (http://www.debian.org/intro/free). Dołożyliśmy wszelkich starań, aby sprawdzić warunki licencyjne pakietów.
Szósta edycja (lipiec 2001) zawierała aktualizacje całego materiału. Główną zmianą było wprowadzenie nowej koncepcji programów instalacyjnych – użytkownik miał odtąd możliwość dokładniejszego wyboru potrzebnych zestawów i pakietów. Zestawy dotyczące obsługi poszczególnych języków zostały całkowicie zreorganizowane, dzięki czemu wybór jednego z nich nie tylko instalować potrzebne makra i fonty, ale też przygotowywać odpowiedni plik language.dat.
TEX Live 7 (rok 2002) zawierał po raz pierwszy oprogramowanie dla Mac OS X i – jak zwykle – aktualizację wszelkich programów i pakietów. Ważnym zadaniem, które wykonano, było ujednolicenie plików źródłowych programów z dystrybucją teTEX. W programach instalacyjnych wprowadzono możliwość wyboru bardziej ogólnych, predefiniowanych zestawów pakietów (m.in. dla użytkowników francuskojęzycznych oraz polskich). Nowością było także wprowadzenie procedury aktualizacji map fontowych dla Dvips i PDFTeX podczas instalacji oraz doinstalowywania pakietów fontowych.
W 2003 r., wraz z napływem aktualizacji i dodatkowych nowych pakietów, okazało się, że TEX Live nie mieści się na pojedynczym CD. Zmuszeni byliśmy podzielić TEX Live na trzy dystrybucje, które wydano na DVD i dwóch płytkach CD. Ponadto:
Jak w każdej kolejnej wersji, w 2004 roku uaktualniono wiele pakietów i programów. Poniżej wymieniamy najbardziej istotne zmiany.
Pliki .map (map fontowych) są odtąd wyszukiwane w podkatalogach fonts/map (w każdym drzewie texmf), zgodnie ze ścieżką określoną przez zmienną TEXFONTMAPS. Analogicznie, pliki .enc (przekodowań fontów) są odtąd wyszukiwane w podkatalogach fonts/enc, zgodnie ze ścieżką określoną przez zmienną ENCFONTS. O niewłaściwie umieszczonych plikach tego typu zostaniemy ostrzeżeni podczas uruchomienia programu updmap. Zmiany te wprowadzono w celu uporządkowania struktury katalogów: wszystkie pliki dotyczące fontów znajdują się odtąd w ramach jednego podkatalogu fonts/.
Metody radzenia sobie z sytuacjami związanymi z przejęciem na nowy układ katalogów omawiał artykuł http://tug.org/texlive/mapenc.html.
Oznacza to także, co warto podkreślić, że zalecane jest odtąd użycie pakietu ifpdf (który działa zarówno z plain, jak i LATEX) lub analogicznych makr. Zwykłe sprawdzanie czy zdefiniowano \pdfoutput bądź kilka innych poleceń pierwotnych może nie wystarczyć do rozstrzygnięcia czy nie jest generowany plik PDF. W 2004 roku podjęliśmy wysiłek by zachować, najlepiej jak to możliwe, kompatybilność z dotychczasowymi przyzwyczajeniami użytkowników. Brano wówczas pod uwagę, że \pdfoutput może być zdefiniowany nawet wtedy, gdy generowany jest plik DVI.
więcej informacji zawarto w podręczniku Web2C: texmf-dist/doc/web2c.
Kolejna edycja przyniosła, jak zwykle, mnóstwo aktualizacji pakietów i programów. Struktura dystrybucji ustabilizowała się, niemniej pojawiło się nieco zmian w konfiguracji:
Największą nowością edycji lat 2006 i 2007 być XeTEX, w postaci programów xetex i xelatex; patrz texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf lub http://scripts.sil.org/xetex.
W istotny sposób został zaktualizowany MetaPost, zaplanowano także jego dalszy rozwój (http://tug.org/metapost/articles); to samo dotyczy pdfTEX-a (http://tug.org/applications/pdftex).
Pliki formatów (pdf)TeX-a (.fmt) oraz analogiczne dla MetaPosta i MetaFonta są od tej edycji zapisywane w podkatalogach texmf-dist/web2c, choć sam ten katalog jest nadal przeszukiwany. Podkatalogi te mają nazwę zgodną z zastosowanym podczas generowania „silnikiem”, np. tex, pdftex lub xetex. Zmiana ta nie powinna być zauważalna w typowym użyciu.
Program tex (plain) od tej edycji już nie analizował pierwszego wiersza rozpoczynającego się znakami %&, aby ustalić jaki ma wczytać format. Pozostał zatem czysty, Knuthowy TEX. LATEX i wszystkie pozostałe formaty nadal analizują pierwszy wiersz z %&.
Oczywiście, jak zwykle, w okresie od poprzedniego wydania opracowano setki innych aktualizacji pakietów i programów. Kolejne aktualizacje można znaleźć tradycyjnie na CTAN (http://mirror.ctan.org).
Drzewo źródłowe TEX Live jest odtąd przechowywane w Subversion. Przeglądanie umożliwia standardowy interfejs www, a jego adres zamieszczono na stronie http://tug.org.pl/texlive. Mimo iż nie widać efektów tej zmiany w końcowej dystrybucji, mamy nadzieję, że w nadchodzących latach będzie to stabilne repozytorium oprogramowania dla rozwoju TEX Live.
W maju 2006 r. Thomas Esser ogłosił, że zaprzestaje aktualizowania dystrybucji teTEX (http://tug.org/tetex). Spowodowało to znaczny wzrost zainteresowanie TEX Live, szczególnie wśród dystrybutorów GNU/Linuksa. (W TEX Live zdefiniowano w przybliżeniu równoważny, nowy schemat instalacyjny pod nazwą tetex.) Mamy nadzieję, że w przyszłości doprowadzi to do ulepszeń w otoczeniu TEX-owym, na których skorzystają wszyscy.
W 2008 roku cała infrastruktura TEX Live została przeprojektowana i przeprogramowana. Informacja dotycząca instalacji jest przechowywana obecnie w zwykłym pliku tekstowym tlpkg/texlive.tlpdb.
Po zainstalowaniu TEX Live wreszcie jest możliwa jego aktualizacja z internetu, podobnie jak od paru lat umożliwia to dystrybucja MiKTEX. Zamierzamy regularnie aktualizować pakiety, w miarę jak będą się pojawiać na serwerach CTAN.
W tym wydaniu pojawił się nowy „silnik”, LuaTEX (http://luatex.org). Prócz nowych, elastycznych możliwości dotyczących składu, udostępnia on doskonały język skryptowy do zastosowania zarówno w dokumentach TEX-owych, jak i poza nimi.
Obsługa dla Windows i platform opartych na Unix została obecnie znacznie bardziej zunifikowana. W szczególności większość skryptów w Perlu i Lua dostępna jest teraz także dla Windows (zastosowano „wewnętrzny” Perl, dostarczany wraz z TEX Live).
Pojawił się nowy skrypt tlmgr (patrz część 5), który staje się głównym narzędziem do zarządzania TEX Live po jego instalacji. umożliwia on aktualizację pakietów wraz z niezbędnymi wtedy czynnościami, jak regenerowanie formatów, aktualizacja map fontowych itp.
Wraz z pojawieniem się tlmgr niektóre funkcje texconfig zostały zablokowane (edycja plików konfiguracyjnych formatów i wzorców przenoszenia).
Program xindy do tworzenia skorowidzów (http://xindy.sourceforge.net/) jest obecnie dostępny dla większości platform.
Narzędzie kpsewhich może obecnie raportować wszystkie wyniki przeszukiwania danego pliku (parametr –all), jak również ograniczyć wyszukiwanie do jednego katalogu (parametr –subdir).
Program dvipdfmx posiada obecnie funkcję extractbb uzyskania informacji o prostokącie ograniczającym (bounding box); jest to jedna z ostatnich cech przejętych od dawniej używanego programu dvipdfm (który jest nadal dostępny).
Usunięto aliasy fontów Times-Roman, Helvetica, itd. Różne pakiety korzystały z nich w nieoczekiwany sposób (np. spodziewając się, że fonty te będą miały różne kodowanie). Nie ma obecnie dobrego sposobu na rozwiązanie tych sprzeczności.
Usunięto format platex, by uniknąć konfliktu nazwy z używanym od wielu lat japońskim pakietem platex; pakiet polski (czyli dawny platex) jest obecnie wystarczającym sposobem na polonizację dla LATEX-a.
Usunięto pliki .pool, które są obecnie wkompilowane w programy, co ułatwia ich aktualizację.
Do tego wydania włączono także ostatnie zmiany wprowadzone przez Donalda Knutha (tzw. TEX tuneup of 2008); patrz: http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf.
W wydaniu 2009 najbardziej widoczną zmianą jest to, że pdf(LA )TEX automatycznie konwertuje plik EPS do PDF, poprzez uruchomienie programu epstopdf (dotyczy to sytuacji, gdy użyto pliku konfiguracyjnego graphics.cfg LATEX-a i gdy plikiem wynikowym składu ma być PDF). Domyślne ustawienia zapobiegają nadpisaniu wszelkich utworzonych wcześniej przez użytkownika plików PDF, ale można także wyłączyć uruchamianie epstopdf, wstawiając \newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{} (lub \def...) przed deklaracją \documentclass. Szczegóły można znaleźć w dokumentacji pakietu epstopdf (http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg).
Ważną zmianą jest także uruchamianie podczas kompilacji niektórych zewnętrznych programów via \write18. Dotyczy to np. epstopdf, makeindex czy bibtex. Dokładna lista takich programów zawarta jest w pliku texmf.cnf. Dla instalacji, które mogą wymagać zakazu uruchamiania takich programów „w tle” przewidziano odpowiednią opcję w programie instalacyjnym (patrz część 3.2.4). Po instalacji można zablokować uruchamianie w pliku texmf.cnf.
Od wydania 2009 domyślnym formatem wyjściowym dla Lua(LA )TEX staje się PDF (wykorzystuje on m.in. obsługę przez LuaTEX-a fontów OpenType). Aby uzyskać plik DVI należy użyć nowych poleceń: dviluatex lub dvilualatex. Strona domowa projektu LuaTEX: http://luatex.org.
Usunięto oryginalny silnik Omega i format Lambda (w uzgodnieniu z autorami). Pozostał zaktualizowany Aleph i format Lamed, oraz pliki pomocnicze Omega.
Załączono nowe wydanie fontów AMS Type 1, m.in. fonty Computer Modern. Zawierają one poprawki, jakie D. Knuth wprowadził w plikach metafontowych w ciągu ostatnich lat, a także poprawki hintingu. Hermann Zapf przeprojektował także fonty Euler (patrz http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92hagen-euler.pdf). Co ważne, dla wszystkich fontów nie zmieniono plików metrycznych (TFM). Strona domowa fontów: http://www.ams.org/tex/amsfonts.html.
Dla Windows i MacTEX dołączono nowe środowisko-edytor TEXworks. Dla innych platform patrz: http://tug.org/texworks. Inspirowany przez edytor TeXShop dla Mac OS X, TEXworks jest wieloplatformowym, łatwym w użyciu środowiskiem pracy.
Dla niektórych platform załączono nowy program graficzny Asymptote (http://asymptote.sourceforge.net). Korzysta on z tekstowej notacji zbliżonej do MetaPosta, ale rozszerzonej do obsługi 3D itp.
Program dvipdfm został zastąpiony przez dvipdfmx, który działa w specjalnym trybie kompatybilnym, gdy użyć do wywołania dawną nazwę. dvipdfmx wspiera CJK i zawiera wiele poprawek od ostatniej dystrybucji dvipdfm. Strona domowa: http://project.ktug.or.kr/dvipdfmx.
Dodano zestawy programów dla cygwin i i386-netbsd, podczas gdy usunięto programy dla innych platform BSD. Zapewniono nas, że użytkownicy OpenBSD i FreeBSD będą mogli pobierać pakiety TEX-owe wraz z aktualizacją obu systemów. Ponadto natknęliśmy się na spore trudności przy kompilacji programów, które mogłyby działać w różnych wersjach tych systemów.
Inne zmiany: do kompresji pakietów użyto programu xz, stanowiącego stabilny zamiennik lzma (http://tukaani.org/xz/); znak $ jest obecnie dozwolony w nazwach plików, o ile nie poprzedza on nazwy znanej zmiennej; biblioteka Kpathsea jest obecnie wielowątkowa (co wykorzystano w programie MetaPost); do budowy wszystkich programów wykorzystano teraz Automake.
Od wydania 2010 generowane są pliki PDF w wersji 1.5, oferującej lepszą kompresję. Dotyczy to wszystkich mechanizmów używanych do generowania PDF, w tym dvipdfmx. Powrót do wersji 1.4 jest możliwy poprzez użycie pakietu pdf14 lub komendy \pdfminorversion=4.
Obecnie pdf(LA )TEX automatycznie konwertuje plik EPS (Encapsulated PostScript) do formatu PDF, wykorzystując pakiet epstopdf, o ile załadowano LATEX-owy plik konfiguracyjny graphics.cfg i wybrano format wyjściowy PDF. Domyślne ustawienia mają na celu wykluczenie przypadkowego nadpisania istniejących już, wygenerowanych innym sposobem plików PDF, ale można również zabronić uruchamiania epstopdf wpisując przed poleceniem \documentclass polecenie \newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{} (lub \def...). Program epstopdf nie jest również używany w przypadku dołączenia pakietu pst-pdf. Więcej szczegółów znajduje się w dokumentacji pakietu epstopdf (http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg).
Domyślnie włączono również wykonywanie kilku programów zewnętrznych dla TEX-a poprzez mechanizm \write18. Dotyczy to: repstopdf, makeindex, kpsewhich, bibtex i bibtex8 (lista jest zdefiniowana w texmf.cnf). W środowiskach, w których wykonywanie zewnętrznych programów jest niepożądane, należy tę opcję zaznaczyć podczas instalacji (patrz: część 3.2.4) lub wyłączyć już po niej poprzez uruchomienie: tlmgr conf texmf shell_escape 0.
Kolejna zmiana dotyczyła programów BibTeX i Makeindex, które (podobnie zresztą jak sam TEX) domyślnie nie zapisują swoich plików wynikowych do dowolnie zdefiniowanego katalogu. Umożliwia to w ograniczonym zakresie zadziałanie polecenia \write18. Aby to zmienić, należy ustawić zmienną TEXMFOUTPUT lub zmodyfikować openout_any.
Podobnie jak pdfTEX, obecnie również XeTEX obsługuje wyrównywanie (tzw. kernowanie) na krawędzi wiersza, ale możliwość poszerzania pisma (font expansion) nadal nie jest dostępna.
Program tlmgr podczas aktualizacji zachowuje obecnie domyślnie kopię poprzedniej wersji pakietu (tlmgr option autobackup 1), zatem aktualizację można łatwo cofnąć za pomocą tlmgr restore. W wypadku ograniczonej ilości miejsca na dysku, opcja ta może został wyłączona poleceniem tlmgr option autobackup 0.
Dołączono nowe programy: pTEX i narzędzia do składu w języku japońskim, BibTeXU dla obsługi Unicode w BibTeX-u, chktex (http://baruch.ev-en.org/proj/chktex) – program do sprawdzania dokumentów (LA )TEX, dvisvgm – konwerter DVI do SVG (http://dvisvgm.sourceforge.net) oraz binaria dla nowych platform sprzętowych: amd64-freebsd, amd64-kfreebsd, i386-freebsd, i386-kfreebsd, x86_64-darwin, x86_64-solaris.
W dokumentacji zmian poprzedniego wydanie (TEX Live 2009) nie zdążono uwzględnić usunięcia wielu programów uruchomieniowych dla TEX4ht (http://tug.org/tex4ht) oraz zastąpienia ich jednym programem mk4ht.
Wreszcie, z powodu niewystarczającej ilości miejsca na płycie TEX Collection DVD, zrezygnowano z możliwości uruchamiania TEX Live w trybie „live”. Jednocześnie znacznie przyspieszyło to sam proces instalacji TEX Live z płytki DVD.
Edycja 2011 zawierała stosunkowo niewiele zmian w porównaniu do poprzednich wydań.
Programy dla Mac OS X (universal-darwin i x86_64-darwin) działają od tego momentu tylko dla wersji Leopard i późniejszych. Wersje Panther i Tiger nie będą obsługiwane.
Dla większości platform dołączono program biber, służący do przetwarzania danych bibliograficznych. Rozwój tego programu jest ściśle związany z pakietem biblatex, który w zupełnie nowy sposób obsługuje bibliografie w LaTEX-u .
Program MetaPost (mpost) ani nie tworzy, ani już więcej nie wykorzystuje pliku formatu .mem. Wymagane pliki (np. plain.mp) są po prostu wczytywane przy każdym uruchomieniu. Zmiana (choć niezauważalna dla przeciętnego użytkownika) związana jest z nowym, innym podejściem: MetaPost jest obecnie traktowany jako biblioteka programów.
Zaprogramowany w Perl program updmap (uprzednio stosowany tylko w Windows) został dostosowany do wszystkich platform. Również te zmiany są niezauważalne dla użytkownika, choć znacznie przyspieszyły działanie programu.
Przywrócono (ze względów raczej historycznych) programy initex i inimf (ale nie inne warianty ini*).
Znacznie zmodyfikowano program tlmgr, odtąd pozwala on m.in. aktualizować z kilku repozytoriów w sieci. Szczegóły zawarto w pomocy (tlmgr –help), w części dotyczącej wielu repozytoriów.
Dla parametru \XeTeXdashbreakstate (xetex i xelatex) ustawiono domyślnie wartość 1. Pozwala to na łamanie wierszy po myślnikach i separatorach zakresu liczb, co było zawsze typowe dla kompilacji programami TEX, LATEX, LuaTEX, itp. Chcąc zachować dotychczasowe dokładne miejsca łamania, pliki kompilowane programem XeTEX wymagają zatem użycia polecenia \XeTeXdashbreakstate=0.
Wynikowe pliki pdftex oraz dvips mogą obecnie przekroczyć wielkość dwóch gigabajtów.
Dotychczas program dvips korzystał ze zbyt wielu różnych wersji standardowych 35 fontów postscriptowych. Nie były one domyślnie włączane do pliku wynikowego, bo zakładano, że urządzenia drukujące bądź programy (np. GhostScript) mają dostęp do odpowiednich fontów. Od tej edycji fonty ze standardowego zestawu, dostarczone w dystrybucji TEX Live, domyślnie są włączane do tworzonego przez dvips pliku.
W zastrzeżonym trybie pracy \write18 (ustawianym domyślnie) dopuszczono uruchamianie programu mpost.
Plik konfiguracyjny texmf.cnf znajdywany jest także w drzewie katalogów ../texmf-local, np. /usr/local/texlive/texmf-local/web2c/texmf.cnf.
Skrypt updmap wczytuje updmap.cfg z kolejnych drzew TEX-owych, zamiast jeden plik globalny. Zmiana nie powinna być zauważalna, chyba że zmienimy ręcznie updmap.cfg. Uruchomienie updmap –help pokaże szczegóły.
Dodano binaria dla armel-linux and mipsel-linux. Usunięto z głównej dystrybucji binaria dla sparc-linux i i386-netbsd.
W układzie dystrybucji zawartość katalogu texmf/ włączono (dla uproszczenia) do katalogu texmf-dist/. Obie zmienne Kpathsea: TEXMFMAIN i TEXMFDIST wskazują odtąd katalog texmf-dist. Również dla uproszczenia instalacji połączono sporo niewielkich kolekcji językowych.
W programie MetaPost udostępniono zapis do formatu PNG i dodane wsparcie dla operacji zmiennoprzecinkowych (IEEE double).
LuaTEX zaktualizowano do wersji 5.2 Lua, oraz dołączono nową bibliotekę pdfscanner, służącą do przetwarzania zawartości zewnętrznych stron w formacie PDF (więcej informacji na stronie domowej projektu).
W programie XeTEX (patrz także na stronie domowej projektu):
W programie xdvi zastąpiono bibliotekę do wyświetlania t1lib przez FreeType.
W microtype.sty dodano niektóre operacje mikro-typograficzne dla programów XeTEX (protrusion) i LuaTEX (protrusion, font expansion, tracking).
W tlmgr zastosowano operację „przypinania” (ang. pinning) wielu repozytoriów do pobierania aktualizacji. więcej informacji: tlmgr --help lub strona http://tug.org/texlive/doc/tlmgr.html#MULTIPLE-REPOSITORIES.
Dodano bądź przywrócono binaria dla platform: armhf-linux, mips-irix, i386-netbsd i amd64-netbsd; usunięto powerpc-aix.
Edycja 2014 zawierała kolejną, drobną poprawkę D.E. Knutha: dotyczy ona wszystkich silników TeX-a, ale jedyną widoczną zmianą jest przywrócenie komunikatu preloaded format (zamiast format) wyświetlanego w wierszu identyfikującym program podczas jego uruchamiania. Według Knutha zmiana ma podkreślać, że chodzi o format ładowany domyślnie przez odpowiednie wywołanie, a nie o format, który jest zaszyty w binariach i który może został zastąpiony innym formatem.
pdfTEX: dodano nowy parametr \pdfsuppresswarningpagegroup pozwalający wyłączyć ostrzegawcze komunikaty programu; dodano nowe polecenia wbudowane (\pdfinterwordspaceon, \pdfinterwordspaceoff, \pdffakespace) modyfikujące spacjowanie, mające w zamierzeniu ułatwiać oblewanie tekstem.
LuaTEX: jest kilka istotnych zmian i poprawek w ładowaniu fontów i wzorców przenoszenia. Najważniejszym dodatkiem są nowe warianty silnika: luajittex (http://foundry.supelec.fr/projects/luajittex) oraz pokrewne texluajit and texluajitc. Wykorzystują one Lua do kompilacji do kodu maszynowego (ang. just-in-time compilation; szczegóły na ten temat zawiera artykuł na stronie http://tug.org/TUGboat/tb34-1/tb106scarso.pdf). luajittex jest nadal w fazie rozwoju, nie jest dostępny dla wszystkich platform i jest znacznie mniej stabilny niż luatex. Zarówno my, jak i projektanci tego programu zalecamy jego użycie jedynie do eksperymentów z kodem jit i Lua.
XeTEX: na wszystkich platformach (w tym na Mac OSX) obsługiwane są obecnie te same formaty plików graficznych; zrezygnowano z niektórych wariantów dekompozycji znaków unikodowych (compatibility decomposition); preferowane jest korzystanie z fontów OpenType, zamiast fontów Graphite, dla zapewnienia zgodności w poprzednimi wersjami XeTEX-a.
MetaPost: zestaw możliwych wartości parametru numbersystem rozszerzono o wartość decimal; dokładność obliczeń można ustalać za pomocą nowej zmiennej wbudowanej numberprecision; dodano nową definicję drawdot w pliku plain.mp (Knuth); usunięto błędy m.in. w zapisie do formatów SVG i PNG.
Narzędzie ConTEXt-a pstopdf zostanie usunięte jakiś czas po opublikowaniu tego wydania TEX Live z powodu konfliktów z programem o takiej samej nazwie, występującym w różnych systemach operacyjnych. Na razie nadal może być ono uruchamiane poleceniem mtxrun –script pstopdf.
Programy psutils zostały w istotny sposób zmienione przez nowego opiekuna. W rezultacie kilka rzadko używanych narzędzi (fix*, getafm, psmerge, showchar) znajdziemy teraz tylko w katalogu scripts/, a nie jako samodzielne programy (jeśli się okaże, że stwarza to problemy, może w przyszłości został to zmienione). Dodano nowy skrypt psjoin.
Z pochodnej z TEX Live dystrybucji MacTEX (część 3.1.2) usunięto opcjonalne tylko dla Mac OSX pakiety fontów Latin Modern oraz TEX Gyre; indywidualny użytkownik może je obecnie w łatwy sposób udostępnić w systemie operacyjnym. Ze względu na definicje zawarte w pliku tex4ht.env usunięto pochodzący z ImageMagick program convert, ponieważ program TEX4ht korzysta bezpośrednio z programu Ghostscript.
Z kolekcji langcjk, wspólnej dla języków chińskiego, japońskiego i koreańskiego, zostały wydzielone oddzielne (o mniejszej wielkości) kolekcje dla każdego z tych języków.
Dodano programy dla platformy x86_64-cygwin, usunięto programy dla platformy mips-irix. Ponieważ Microsoft zakończył wspieranie Windows XP, może się w przyszłości zdarzyć, że nasze programy nie będą działać prawidłowo w tym systemie.
Programy dla niektórych innych platform są dostępne na stronie: http://tug.org/texlive/custom-bin.html. Ponadto binaria dla pewnych platform pominięto na DVD (dla zaoszczędzenia miejsca), ale można je zainstalować z repozytoriów w sieci.
Do LaTeX2e włączono domyślnie zmiany, które poprzednio były dostępne jedynie przez dosłowne zadeklarowanie pakietu fixltx2e. Nowy pakiet latexrelease pozwala na dokładniejszą kontrolę przetwarzania. LATEX News #22 i „LATEX changes” opisują szczegółowo owe zmiany. Pakiety babel i psnfss, mimo iż wchodzą w skład podstawowego LaTeX2e, są nadal rozwijane odrębnie, ale nie zostały naruszone wspomnianymi wyżej zmianami.
Obecnie LaTeX2e zawiera wewnętrzny mechanizm konfiguracji obsługi Unicode (które znaki są traktowane jako litery, nazewnictwo poleceń wbudowanych itp.). Dla użytkownika nie powinno być to zauważalne, mimo iż zmieniono nazwy kilku poleceń wbudowanych, zaś kilka usunięto.
pdfTEX: poprawiono wsparcie dla plików JPEG Exif oraz JFIF dla zgodności z programem xpdf 3.04.
LuaTEX: dołączono nową bibliotekę newtokenlib do skanowania żetonów (ang. token); poprawiono ponadto generator liczb losowych normal i inne drobne błędy.
XeTEX: poprawiono obsługę wczytywanych ilustracji oraz program xdvipdfmx; zmieniono także wewnętrzne polecenie XDV.
MetaPost: zestaw możliwych wartości parametru numbersystem rozszerzono o wartość binary; nowe programy upmpost i updvitomp dostarczają wsparcie dla języka japońskiego (podobnie jak up*tex).
MacTEX: uaktualniono dołączony pakiet Ghostscript dla wparcia CJK. Tzw. The TEX Distribution Preference Pane działa obecnie w Yosemite (Mac OS X 10.10).
Infrastruktura TEX Live: program fmtutil został przekonstruowany tak, aby wczytywać fmtutil.cnf zgodnie z kolejnością drzew katalogów (analogicznie jak updmap). Skrypty mktex* Web2C (w tym mktexlsr, mktextfm, mktexpk) preferują obecnie położenie programów w ich własnych katalogach, zamiast wykorzystywać za każdym razem zmienną systemową PATH.
Usunięto programy dla platform *-kfreebsd, ponieważ TEX Live jest obecnie łatwo dostępny poprzez ich mechanizmy aktualizacji.
LuaTEX: ogólne zmiany dotyczące poleceń podstawowych (primitives) – zredukowana została ich liczba, dla niektórych operacji zmieniono nazwy, ponadto zmieniona została struktura węzłów. Zmiany zostały opisane przez Hansa Hagena w artykule „LuaTEX 0.90 backend changes for PDF and more” (http://tug.org/TUGboat/tb37-1/tb115hagen-pdf.pdf); szczegóły można znaleźć w podręczniku LuaTEX-a texmf-dist/doc/luatex/base/luatex.pdf.
Metafont: nowe, w znacznym stopniu eksperymentalne „rodzeństwo” – programy MFlua and MFluajit, będące połączeniem Lua z Metafont-em, udostępnione do próbnych testów.
Metapost: poprawki i wewnętrzne przygotowanie do wersji 2.0.
Zmienna SOURCE_DATE_EPOCH jest obsługiwana przez wszystkie implementacje (silniki) za wyjątkiem LuaTEX-a (obsługa zostanie zaimplementowana w kolejnej wersji) i (celowo) w oryginalnym tex-u: jeśli zmienna SOURCE_DATE_EPOCH ma nadaną wartość, to wartość ta jest jest używana jako „datownik” w generowanych plikach PDF. Jeżeli zmienna SOURCE_DATE_EPOCH_TEX_PRIMITIVES ma także nadaną wartość, to zmienna SOURCE_DATE_EPOCH używana jest do inicjalizacji TEX-owych parametrów (operacji podstawowych) \year, \month, \day, \time. Szczegóły i odnośne przykłady można znaleźć w podręczniku pdfTEX-a.
pdfTEX: nowe polecenia podstawowe \pdfinfoomitdate, \pdftrailerid, \pdfsuppressptexinfo, wpływające na wartości parametrów pojawiających się w wynikowym pliku PDF (operacje te nie mają wpływu na wynikowy plik DVI).
XeTEX: nowe polecenia podstawowe \XeTeXhyphenatablelength, \XeTeXgenerateactualtext, \XeTeXinterwordspaceshaping; ograniczenie liczby klas znaków powiększono do 4096; wartość bajtu identyfikacyjnego w pliku DVI powiększono o 1.
Inne programy:
MacTEX: program TEX Distribution Preference Pane został zastąpiony przez program TEX Live Utility; zmodernizowano aplikacje działające w trybie GUI; dodano nowy skrypt cjk-gs-integrate, umożliwiający włączanie różnych fontów CJK do Ghostscripta.
Infrastruktura: plik konfiguracyjny tlmgr jest obsługiwany na poziomie systemowym; sprawdzane są sumy kontrolne pakietów; jeśli jest dostępna usługa GPG (GNU Privacy Guard), to sprawdzana jest również sygnatura instalacji pakietów bądź ich aktualizacji z sieci. Dotyczy to także programu instalacyjnego TEX Live. Jeżeli usługa GPG nie jest dostępna, to instalacja bądź aktualizacja przebiega jak dotychczas.
Binaria dla platform alpha-linux i mipsel-linux zostały usunięte.
LuaTEX: więcej wywołań zwrotnych (ang. callbacks), więcej możliwoci sterowania składem, więcej dostępu do struktur wewnętrznych; w wypadku niektórych platform dodana biblioteka ffi do dynamicznego ładowania kodu.
pdfTEX: Zmienna środowiskowa SOURCE_DATE_EPOCH_TEX_PRIMITIVES z instalacji poprzedniego roku zmieniła nazwę na FORCE_SOURCE_DATE, bez zmian w funkcjonalności; jeśli lista tokenów \pdfpageattr zawiera napis /MediaBox, to pomija się wyjście domyślnego /MediaBox.
XeTEX: Obsługa wzorów matematycznych Unicode/OpenType oparta jest teraz na używaniu tabeli HarfBuzz’s MATH; kilka poprawek błędów.
Dvips: Decyduje ostatnie ustalenie formatu papieru, dla zgodności z dvipdfmx i z oczekiwaniami pakietu; opcja -L0 (L0 w ustawieniach konfiguracyjnych) przywraca poprzednie zachowanie, w którym decydowało pierwsze ustalenie formatu papieru.
epTEX, eupTEX: Nowe polecenia: \pdfuniformdeviate, \pdfnormaldeviate, \pdfrandomseed, \pdfsetrandomseed, \pdfelapsedtime, \pdfresettimer zapożyczono z pdfTEX-a.
MacTEX: Począwszy od tego roku będzie zapewniana obsługa – pod nazwą x86_64-darwin – jedynie tych wersji MacTEX-a, dla których Apple wypuszcza łatki bezpieczeństwa; obecnie oznacza to: Yosemite, El Capitan, i Sierra (10.10 i nowsze). Binariów dla starszych Mac OS X-ów nie ma w MacTEX-u, są one jednak wciąż dostępne w TEX Live (x86_64-darwinlegacy, i386-darwin, powerpc-darwin).
Infrastruktura: Drzewo TEXMFLOCAL jest teraz domyślnie przeszukiwane przed TEXMFSYSCONFIG i TEXMFSYSVAR; w nadziei, że lepiej spełniane będą oczekiwania użytkowników lokalnych plików, które poprzednio były przesłaniane przez pliki głównej instalacji. Dodatkowo, program tlmgr udostępnia teraz tryb shell – do użycia interaktywnego i skryptowego – jak też nowe zadanie conf auxtrees – do łatwego dodawania i usuwania dodatkowych drzew.
updmap and fmtutil: Skrypty te ostrzegają teraz, jeśli wywołano je bez jawnego podania tzw. trybu systemowego (updmap-sys, fmtutil-sys bądź opcji -sys), lub trybu użytkownika (updmap-user, fmtutil-user bądź opcji -user). Być może zredukuje to odwieczny problem przypadkowego wywołania trybu użytkownika, i w konsekwencji gubienia przyszłych aktualizacji systemowych. Szczegóły można znaleźć na stronie: http://tug.org/texlive/scripts-sys-user.html.
install-tl: ścieżki własne użytkownika Mac-ów, takie jak TEXMFHOME, są teraz w MacTEX-u domyślnie ustawione na ~/Library/...; nowa opcja -init-from-profile została dołączona dla wykorzystania zachowanego profilu poprzedniej instalacji; nowe polecenie P dla zapisu profilu; nowe nazwy zmiennych w profilach (stare są jednak nadal akceptowane).
SyncTEX: tworzony przez ten program plik tymczasowy ma obecnie postać foo.synctex(busy), zamiast foo.synctex.gz(busy) (nie jest kompresowany programem gz). Programy korzystające z SyncTeX powinny zastosować nową konwencję, szczególnie przy usuwaniu pliku tymczasowego.
Programy pomocnicze: texosquery-jre8 jest nowym programem wieloplatformowym do odczytywania w dokumencie TEX-owym danych o lokalizacji i innych informacji z poziomu systemu operacyjnego; został on domyślnie włączony do zestawu shell_escape_commands na potrzeby działań w ograniczonym trybie powłoki (ang. shell). (Starsze wersje JRE są obsługiwane przez texosquery, ale nie można ich udostępnić w trybie ograniczonym, gdyż Oracle już ich nie wspiera, nawet z bardzo poważnych powodów związanych z bezpieczeństwem).
Platformy: zapoznaj się z powyższą informacją na temat MacTEX; innych zmian nie ma.
Kpathsea: Domyślnie nie rozróżnia wielkości liter w nazwach plików w katalogach niesystemowych; wyłączyć tę opcją można w texmf.cnf lub ustawiając zmienną środowiskową texmf_casefold_search na 0. Więcej informacji można znaleźć w podręczniku Kpathsea (http://tug.org/kpathsea).
epTEX, eupTEX: Nowe polecenie pierwotne \epTeXversion.
LuaTEX: Przygotowanie do przejścia w 2019 r. na wersję Lua 5.3: binaria luatex53 są dostępne dla większości platform, ale przed uruchomieniem muszą zostać przenazywane na luatex. Można też użyć plików ConTEXt Garden (http://wiki.contextgarden.net); tam też dostępne są dodatkowe informacje.
MetaPost: Poprawiono błędne kierunki ścieżek oraz wyjście w formatach TFM i PNG .
Dopuszczono stosowanie plików przekodowujących dla fontów bitmapowych; identyfikator PDF obecnie nie zależy od nazwy katalogu w którym jest tworzony; poprawki błędów dla \pdfprimitive i pokrewne.
MacTEX: Zobacz poniżej zmiany obsługiwanych wersji. Ponadto, dla większej klarowności, układ plików zainstalowanych w code / Applications / TeX / przez Mac TeX został zmieniony; teraz ta lokalizacja zawiera cztery programy GUI (BibDesk, LaTeXiT, TeX Live Utility, i TeXShop) oraz katalogi z dodatkowymi narzędziami i dokumentacją.
tlmgr: nowe nakładki tlshell (Tcl/Tk) i tlcockpit (Java); wyjście w formacie JSON; uninstall teraz oznacza to samo co remove; nowa akcja/opcja print-platform-info.
Platformy:
Kpathsea: Bardziej spójne rozwijanie nawiasów i dzielenie ścieżek; nowa zmienna TEXMFDOTDIR zamiast . w ścieżce ułatwia przeszukiwanie dodatkowych lub podkatalogów (patrz komentarze w texmf.cnf).
epTEX, eupTEX: Nowe polecenia pierwotne \readpapersizespecial i \expanded.
LuaTEX: W tej wersji używany jest Lua 5.3 z towarzyszącymi zmianami arytmetycznymi i interfejsowymi.Do czytania plików pdf jest używana utworzona do tego celu biblioteka pplib, dzięki czemu znikają zależności od popplera (oraz C ++). Odpowiednio zmienił się też interfejs Lua.
MetaPost: Polecenie r-mpost jest rozpoznawane jako alias do wywołania z opcją –restricted i dodane jest do listy zastrzeżonych poleceń dostępnych domyślnie. Minimalna dokładność to 2 tak dla trybu dziesiętnego jak i binarnego. Tryb binarny nie jest już dostępny w MPlib, ale nadal jest dostępny w autonomicznej wersji MetaPost-a.
pdfTEX: Nowe polecenie pierwotne \expanded; jeżeli nowy parametr pierwotny \pdfomitcharset jest ustawiony na 1, to sekwencja /CharSet zostanie pominięta w pliku PDF, ponieważ nie można zagwarantować poprawności wymaganej przez PDF/A-2 i PDF/A-3.
XeTEX: Nowe polecenia pierwotne \expanded, \creationdate, \elapsedtime, \filedump, \filemoddate, \filesize, \resettimer, \normaldeviate, \uniformdeviate, \randomseed; rozwinięcie \Ucharcat do tworzenia aktywnych znaków.
tlmgr: Obsługa curl jako programu do pobierania; do tworzenia lokalnych kopii należy użyć lz4 i gzip przed xz, jeśli są dostępne; do kompresowania i pobierania przedkłada binaria dostarczane przez system zamiast tych, które dostarcza TEX Live, o ile nie ustawiono zmiennej TEXLIVE_PREFER_OWN.
install-tl: Nowa opcja -gui (bez argumentu) jest domyślna dla Windows i Macs i uruchamia nowy tryb graficzny Tcl/TK (patrz część 1.3 i 3.1.5).
Narzędzia:
MacTEX: x86_64-darwin obsługuje 10.12 i wyższe (Sierra, High Sierra, Mojave);
x86_64-darwinlegacy nadal obsługuje 10.6 i nowsze. Moduł sprawdzania pisowni Excalibur nie jest już
dołączony, ponieważ wymaga wsparcia 32-bitowego.
Platformy: usunięto sparc-solaris.
Niniejsza dystrybucja nie jest doskonała! Planujemy kontynuować wydawanie nowych wersji i chcielibyśmy, żeby zawierały one jeszcze więcej pomocnej dokumentacji, więcej programów użytkowych, lepsze programy instalacyjne oraz stale ulepszany i poprawiany katalog makr i fontów. Zadanie to jest wykonywane przez ciężko pracujących ochotników, poświęcających mnóstwo swojego wolnego czasu. Wiele jeszcze zostało do zrobienia. Jeżeli możesz pomóc, nie zastanawiaj się i przyłącz się do nas. Patrz: http://tug.org/texlive/contribute.html.
Prosimy o przesyłanie poprawek, sugestii i uzupełnień oraz deklaracji pomocy w opracowywaniu kolejnych edycji pod adres:
Przyjemnego TEX-owania!
